Καταργούνται, λέει, τα Λατινικά από τις Πανελλήνιες και στη θέση τους μπαίνει η Κοινωνιολογία. Και όπως είναι λογικό, έγινε χαμός από διαμαρτυρίες. Μας είναι τελικά τόσο απαραίτητα τα λατινικά;

Τα λατινικά συνοδεύονταν πάντα από μια μικρή υποτίμηση αφού είναι μια "νεκρή γλώσσα". Αυτή η αντίληψη φυσικά είναι εντελώς λάθος, καθώς τα λατινικά αποτέλεσαν τη βάση για πάρα πολλές γλώσσες, είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τον ευρωπαϊκό πολιτισμό και φυσικά στα λατινικά έχουν γραφεί μερικά από τα μεγαλύτερα αριστουργήματα της λογοτεχνίας. Είναι μια γλώσσα που αξίζει να τη μάθει κανείς.

Αξίζει όμως τόσο ώστε να τη δίνει σε πανελλήνιες εξετάσεις; Από τις οποίες εξετάσεις εξαρτάται η εισαγωγή του στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και κατ' επέκταση το επαγγελματικό του μέλλον; Εγώ πάλι θα έλεγα ότι τα λατινικά στο Λύκειο αφορούν περισσότερο μια μικρή μερίδα μαθητών που στοχεύουν σε φιλολογικές σπουδές.

Ή τουλάχιστον αυτό συμβαίνει με τον τρόπο που διδάσκονται, δηλαδή αναλυτικά, βαρετά και στείρα. Η διδασκαλία των λατινικών είναι τόσο νεκρή, περισσότερο από την ίδια τη γλώσσα. Ένα μάθημα που δεν ανανεώθηκε ούτε στο ελάχιστο εδώ και δεκαετίες, με τους μαθητές να το βλέπουν ως το "δυνατό" τους χαρτί για τις πανελλήνιες (μιας και, ως γνωστόν, όλοι έπαιρναν πολύ καλό βαθμό στις εξετάσεις λόγω της φύσης του μαθήματος). Ποτέ όμως δεν άκουσα καθηγητές να διαμαρτύρονται τόσο έντονα για την ανάγκη αναβάθμισης του μαθήματος, όπως διαμαρτύρονται τώρα. Αλλά βλέπεις, ποτέ μέχρι τώρα δεν τέθηκε ζήτημα μείωσης ωρών.

Έπειτα, μιλάμε για πλήρη κατάργηση των λατινικών ή μόνο από τις πανελλήνιες εξετάσεις; Γιατί αν μας τρομάζει τόσο η κατάργηση ενός μαθήματος ΜΟΝΟ από τις εξετάσεις -ενώ θα συνεχίσει να διδάσκεται κανονικά- τότε, φίλοι μου, έχουμε πολύ μεγάλο πρόβλημα με το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Δηλαδή υπονοούμε ότι οι μαθητές μαθαίνουν μόνο αυτά στα οποία εξετάζονται. Και αν αυτό δεν είναι λίαν ανησυχητικό και για τα σχολεία μας, αλλά και για τον τρόπο που λειτουργούν οι μαθητές μας, τότε τι είναι;

Το επιχείρημα που ακούστηκε περισσότερο ήταν αυτό της υποβάθμισης των ανθρωπιστικών σπουδών, η οποία υποβάθμιση επιφέρει σταδιακά πλήγμα στη μόρφωση μας. Συμφωνώ απόλυτα. Αλλά και πάλι, μέχρι και σήμερα δηλαδή που διδάσκονταν τα λατινικά στα σχολεία, ήμασταν όλοι καλλιεργημένοι και μορφωμένοι; Δηλαδή αν αυτή τη στιγμή κοιτάξεις γύρω σου, ειλικρινά βλέπεις καλλιεργημένο κόσμο; Καλλιεργημένος κόσμος δεν υπάρχει γιατί το μυαλό μας κουρκουτιάζει όλη μέρα στην τηλεόραση και στο ίντερνετ, γιατί κανείς δε διαβάζει λογοτεχνία, γιατί μας ενδιαφέρει το φαίνεσθαι αντί για το είναι και γιατί το σχολείο κάνει πολύ κακή δουλειά συνολικά. Τα λατινικά παίζουν τόσο μα τόσο μικρό ρόλο σε όλο αυτό.

Κάποιοι μίλησαν για τις εκφράσεις των λατινικών που έχουν επιβιώσει μέχρι σήμερα, για τη χρήση της γλώσσας σε πολλούς τομείς της ζωής μας, για ορολογίες που χρησιμοποιούνται σε επιστήμες. Και πάλι θα πω: ποιος χρησιμοποιεί και ποιος γνωρίζει αυτές τις εκφράσεις; Και γενικά ποιος θυμάται το οτιδήποτε από τα λατινικά που διδάχτηκε στο λύκειο; Και πώς να τα θυμάται δηλαδή με τέτοιον άθλιο και ανέπνευστο τρόπο που τα διδάχτηκε.

Το καλύτερο πάντως επιχείρημα που άκουσα ήταν το εξής: τι θα απογίνουν οι φιλόλογοι; Τι θα απογίνουν οι αδιόριστοι, αν μειώνονται συνεχώς οι ώρες των φιλολογικών μαθημάτων, και πώς θα κάνουν …ιδιαίτερα μαθήματα αν δεν υπάρχει ανάγκη για φροντιστήρια. Ότι δηλαδή το Υπουργείο δεν πρέπει να παίρνει αποφάσεις με το σκεπτικό βελτίωσης της παιδείας και του σχολείου, αλλά να σκέφτεται μήπως βρεθούν χωρίς δουλειά όσοι δουλεύουν στην …παραπαιδεία.

Όλοι αυτοί οι φιλόλογοι -ανεξαρτήτως κατάργησης των λατινικών- δεν ήξεραν ότι θα μείνουν άνεργοι; Δε γνώριζαν ότι εδώ και χρόνια δε γίνεται πλέον διαγωνισμός ΑΣΕΠ για εκπαιδευτικούς και ότι για να διοριστείς πρέπει να φτύσεις αίμα; Και ότι τα ιδιαίτερα είναι μια εξαιρετικά αβέβαιη και ασταθής δουλειά; Για να μην πω για όσους καταλάθος βρέθηκαν σε φιλολογικές σχολές, επειδή τις δήλωσαν στο μηχανογραφικό τους τυχαία. Ότι το κράτος θα έπρεπε προ πολλού να κλείσει τις μισές φιλολογικές σχολές για να μειωθούν οι εισακτέοι, ναι. Το να μην καταργήσει τα λατινικά, μάλλον όχι.

Λέμε συνεχώς ότι θέλουμε αλλαγές στην παιδεία και στο εκπαιδευτικό μας σύστημα, αλλά αν κάποιος αποπειραθεί να προτείνει έστω την παραμικρή αλλαγή, αντιδρούμε με λύσσα και ωρυόμαστε. Δεν ξέρω αν σε βάθος χρόνου θα κάνει καλό ή κακό η κατάργηση των λατινικών. Αυτό που ξέρω είναι πώς επρόκειτο για ένα εντελώς μονοδιάστατο και μίζερο μάθημα που δεν πρόσφερε αυτά που έπρεπε και θα μπορούσε να προσφέρει. Για αυτό θα έπρεπε να διαμαρτυρόμαστε, για το ότι δεν έχουμε ένα ελκυστικό πλάνο μαθήματος, για το ότι δεν έχουμε πιο βιωματικούς τρόπους διδασκαλίας, για το ότι δεν έχουμε πιο ενδιαφέροντα βιβλία. Και θα έπρεπε να διαμαρτυρόμαστε για αυτά κάθε μα κάθε μέρα.

Βγήκαν οι βάσεις αυτές τις μέρες, οπότε για όλους τους 18άρηδες αυτής της χώρας (και τους γονείς τους βέβαια) ξεκινά μια περίοδος φρενίτιδας: η εισαγωγή στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Τώρα που κοιτώ αυτήν την περίοδο από χρονική απόσταση ασφαλείας, μου φαίνεται πολύ παράξενη. Μεγάλη μερίδα μαθητών πέρασαν τυχαία σε μια σχολή, δεν τους καίγεται καρφί τι θα κάνουν τα επόμενα τέσσερα χρόνια και φυσικά δεν έχουν ιδέα για την επαγγελματική τους αποκατάσταση. Ενώ παράλληλα την συντριπτική πλειοψηφία των φοιτητών τούς ενδιαφέρει κυρίως να έχει ωραία μπαράκια εκεί που θα πάνε και να μην έχουν τους γονείς πάνω από το κεφάλι τους. Θα μου πεις, είναι κακό αυτό; Όχι, απλώς δεν είναι αυτός ο στόχος.

Οι δε γονείς, που καταξηλώθηκαν τόσα χρόνια σε φροντιστήρια, έρχονται εκ νέου να καταξηλωθούν σε ενοίκια, έπιπλα και δε συμμαζεύεται, αλλά χαλάλι, όχι μόνο γιατί όλα αυτά είναι απαραίτητα για το επαγγελματικό μέλλον του παιδιού τους, αλλά γιατί μπορούν να βγαίνουν με ψηλά το κεφάλι στη γειτονιά και να δέχονται τα συγχαρητήρια -γιατί φαντάσου την ντροπή αν το παιδί τους δεν είχε περάσει πουθενά!

Οι πιο κερδισμένοι από όλους είναι οι επιχειρηματίες του κλάδου, οι ιδιοκτήτες ακινήτων και όλοι όσοι εμπλέκονται στις ανάγκες της φοιτητικής ζωής: μεσίτες, πωλητές επίπλων, ιδιοκτήτες μαγαζιών διασκέδασης και εστίασης, ταξιτζήδες, ιδιοκτήτες βιβλιοπωλείων και φωτοτυπάδικων… Ατελείωτη λίστα.

Είναι ωραία όλα αυτά και απαραίτητα και είναι ευχάριστο να βλέπεις τόσους ανθρώπους να χαίρονται και να ανταλλάζουν συγχαρητήρια και ευχές. Αλλά από την άλλη, όπως και να το κάνουμε, υπάρχει και η αστεία πλευρά του πράγματος: 18άρηδες που δεν έχουν ιδέα για το τι εστί ζωή με ευθύνες και επαγγελματικός στίβος θα περάσουν τέσσερα χρόνια γυρνώντας από καφέ σε καφέ για να πάρουν με χίλια ζόρια ένα πτυχίο που δε θα ξέρουν μετά  τι να το κάνουν για να επιστρέψουν στους γονείς τους, οι οποίοι θα συνεχίσουν να τους συντηρούν μέχρι… άγνωστο μέχρι πότε. Κατά τα άλλα, όλοι είναι χαρούμενοι τώρα. Και ειλικρινά δεν ξέρω αν για αυτή την κατάσταση φταίνε οι συνθήκες της χώρας ή η δική μας κοσμοθεωρία.

Φυσικά υπάρχουν και οι συνειδητοποιημένοι 18άρηδες, που έχουν όραμα και στόχο και θα πάρουν πραγματικά χρήσιμες γνώσεις από το πανεπιστήμιο, τις οποίες θα αξιοποιήσουν για την μετέπειτα σταδιοδρομία τους. Ελπίζω μόνο αυτή η μερίδα των φοιτητών να μη φύγει μόνιμα στο εξωτερικό όταν τελειώσει η τετραετία.

Και φυσικά υπάρχουν και αυτοί που δεν πέρασαν πουθενά. Σε αυτούς θα ήθελα να πω -χάρη στη χρονική απόσταση ασφαλείας, όπως είπα, από τη δική μου εισαγωγή-: δε φαντάζεστε πόσο μα πόσο μικρή σημασία έχει που δεν περάσατε. Δε φαντάζεστε πόσο μα πόσο δεν υστερείτε από όσους πέρασαν σε σχολές. Η ζωή έχει αμέτρητα σταυροδρόμια. Για να πετύχεις επαγγελματικά δε χρειάζεται απαραίτητα πτυχίο. Χρειάζεται δράση, εγρήγορση και έξυπνες ιδέες. 

Συγχαρητήρια σε όλους ανεξαιρέτως!

Μετά τον πρόσφατο ανασχηματισμό της κυβέρνησης, δίπλα στα σχόλια για τις επιλογές του Πρωθυπουργού, ήρθαν και τα σχόλια για το διορισμό της Κατερίνας Νοτοπούλου ως υφυπουργός Μακεδονίας-Θράκης. Τόσο νέα (και τόσο όμορφη), πώς στο καλό κατάφερε να γίνει υφυπουργός; Μα γιατί κοιμάται με τον Πρωθυπουργό, προφανώς. Αυτή είναι η γενική ατμόσφαιρα που επικρατεί στην Ελλάδα του 21ου αιώνα.

Η αλήθεια βέβαια είναι πως τα τελευταία χρόνια έχουν αλλάξει πολλά πράγματα. Οι γυναίκες έχουν δραστηριοποιηθεί σχεδόν σε όλους τους τομείς του εργασιακού στίβου, ακόμα και σε χώρους που θεωρούνταν μέχρι πρότινος ανδροκρατούμενοι. Οι άντρες ασχολούνται όλο και περισσότερο με την ανατροφή των παιδιών και με τις δουλειές του σπιτιού. Το κίνημα περί ισότητας των δύο φύλων μοιάζει πιο δραστήριο από ποτέ.

Κάθε φορά όμως που θεωρούμε πως το ζήτημα της ισότητας των δύο φύλων έχει λυθεί, ας θυμηθούμε τις γυναίκες που σταματούν τη δουλειά τους όταν κάνουν παιδιά. Ή χειρότερα τις γυναίκες που απολύονται από τη δουλειά τους πριν κάνουν παιδιά. Τις γυναίκες που αναλαμβάνουν εξ ολοκλήρου ανατροφή παιδιών και νοικοκυριό, γιατί οι άντρες τους θεωρούν ότι αυτά είναι "γυναικείες δουλειές". Τις γυναίκες που προσπαθούν να σταδιοδρομήσουν επαγγελματικά και ονομάζονται "γυναίκες καριέρας", λες και ο σκοπός της γυναίκας είναι η οικογένεια, οπότε αυτές που κάνουν καριέρα ανήκουν σε μια άλλη κατηγορία γυναικών. (Άντρες καριέρας φυσικά δεν υπάρχουν, γιατί η καριέρα για τον άντρα είναι αυτονόητη).

Και με την ευκαιρία της Νοτοπούλου ας θυμηθούμε πως όταν οι γυναίκες πετυχαίνουν κάτι επαγγελματικά (ειδικά όταν είναι νέες και όμορφες), δεν το πετυχαίνουν ποτέ με την αξία τους, αλλά επειδή έχουν προσφέρει σεξ ως αντάλλαγμα. Οι καλές παραδοσιακές γυναίκες αφοσιώνονται στην οικογένεια, οι αδίστακτες καριερίστες κάνουν σεξ για να ανεβούν πιο ψηλά και οι άντρες φτάνουν -αυτονόητα- σε υψηλές θέσεις χάρη στις ικανότητες τους.

Όλα αυτά, φίλοι μου, τόσο ενσωματωμένα στην κουλτούρα μας, στην κοσμοθεωρία μας, στην καθημερινότητα μας, σε τόσο μεγάλο βαθμό που δεν μας κάνουν καν εντύπωση, είναι σεξισμός. Όταν καταλήξουμε, όχι να μη σκεφτόμαστε έτσι, αλλά να αναγνωρίζουμε ότι όλα τα παραπάνω συνιστούν σεξισμό, τότε θα μπορέσουμε να ξαναμιλήσουμε για την ισότητα των φύλων.

Μια ωραία πρωία οι Δήμοι αποφάσισαν ότι οι παιδικές χαρές δεν πληρούν τις προδιαγραφές ασφαλείας και τις ξήλωσαν όλες. Και καλά έκαναν δηλαδή, μόνο που κανονικά αυτό που θα έπρεπε να γίνει θα ήταν να αντικατασταθούν άμεσα από τις καινούργιες. Λέμε τώρα. Για να μην μακρηγορώ, αφού κόντεψε μια γενιά παιδιών να μη μάθει ποτέ τι θα πει κούνια και τσουλήθρα, τελικά μετά από χρόνια και ζαμάνια αποκτήσαμε. Και πήγα λοιπόν κι εγώ να δω τι ακριβώς παίζει εκεί πέρα.

Καταρχάς δεν είχε φως. Με το που ήρθε το σούρουπο, δεν έβλεπες τη μύτη σου. Κάτι παλιομοδίτικοι γλόμποι που έβγαζαν ένα ασθενικό φως, με το όλο σκηνικό να παραπέμπει πιο πολύ σε στέκι για ερωτοχτυπημένα λυκειόπαιδα που ψάχνουν σκοτεινά παγκάκια για να σαλιαρίζουν παρά παιδική χαρά για γονείς που θέλουν να βλέπουν πού ακριβώς βρίσκονται τα παιδιά τους.

Δεν είχε πουθενά σταχτοδοχείο. Δηλαδή τι, οι γονείς δεν καπνίζουν; Μια χαρά καπνίζουν και μια χαρά πετούσαν όλοι τα αποτσίγαρα τους κάτω, ακριβώς εκεί που τριγυρνάνε τα παιδιά τους. Τι να γίνει τώρα; Να βάλει ο Δήμος ένα σταχτοδοχείο ή να χαρμανιάσουν όλοι οι πατεράδες και όλες οι μανάδες;

Εκεί που πάλευα με την όραση μου και την οχλαγωγία, ακούω έναν πατέρα να φωνάζει. Δυνατά και με θυμό. Ήταν δυο κυρίες -φιλενάδες μεταξύ τους- που δεν έλεγαν με τίποτα να σηκώσουν τα παιδιά τους από τις -δύο μοναδικές- κούνιες, κι ας περίμενε κόσμος στη σειρά. Φώναξε, φώναξε, φώναξε, πήρε τον γιο του κι έφυγε. Με όλον τον χαμό, αναγκάστηκαν αυτές να κατεβάσουν τα βλαστάρια τους. Κι εκείνη την ώρα, μόλις βλέπουν ότι αδειάζουν οι διπλανές κούνιες, για τα πολύ μικρά παιδιά, λένε "ε να, σειρά μας δεν είναι τώρα να ανεβούμε εδώ;".

Οπότε τελικά, η Πολιτεία δε σέβεται εμάς που σε ό,τι έργο κι αν κάνει θα υπάρχουν πάντα ατέλειες και προχειρότητες; Ή εμείς έχουν την Πολιτεία που μας αξίζει;

Νομίζω ότι υπάρχει τεράστιο κοινωνιολογικό ενδιαφέρον στο πώς αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι μία καταστροφή. Όχι τα θύματα της καταστροφής, αλλά όλοι οι υπόλοιποι. Ο καθένας λέει το μακρύ του και το κοντό του, οι περισσότεροι εκφράζουν γνώμες ως ειδικοί, πολλοί μαλώνουν κιόλας, μετά από ένα μήνα όλοι ξεχνάνε τα πάντα.

Στην φρικτή καταστροφή που συνέβη λοιπόν στο Μάτι τα είχαμε όλα. Τους δημοσιογράφους που έδιναν πραγματική παράσταση και που μιλούσαν με πάθος σαν να παίζαν στην Επίδαυρο. Τους …άλλους δημοσιογράφους που βρήκαν την κατάλληλη ώρα για πολιτική προπαγάνδα και την τύλιξαν με τον μανδύα της ενημέρωσης. (Αλήθεια, κάποια κανάλια πώς είναι δυνατόν να έχουν τηλεθέαση ακόμα;).

Τους ευαίσθητους του fb. Αυτούς που ανεβάζουν δακρύβρεχτες φώτο, αλλά δεν έχουν κάνει στη ζωή τους όλη ούτε μια φιλανθρωπία (αλλά οκ, αφού ανεβάζουν θλιμμένα status είναι καλυμμένοι). Τους ηλίθιους του fb, αυτούς που αναπαράγουν ό,τι φώτο και είδηση πέσει στο μάτι τους χωρίς να ξέρουν αν ισχύει ή όχι.

Τους προληπτικούς, αυτούς που με σημαία τα λόγια του κάθε Αμβρόσιου πιστεύουν ότι για τις πυρκαγιές φταίει που ο Τσίπρας είναι, πχ, γρουσούζης ή κάτι τέτοιο τέλος πάντων. (Αυτοί είναι οι ίδιοι που νομίζουν ότι μας ψεκάζουν ή είναι άλλοι; Έχω μπερδευτεί λίγο). Τους haters, που οκ, αυτοί μισούν τα πάντα και τους πάντες και ψάχνουν γενικά αφορμές να μαλώνουν και να κράζουν.

Και η αγαπημένη μου κατηγορία: αυτοί που ψάχνουν τα αίτια. Θα μου πεις είναι αστείο να ψάχνεις τα αίτια; Σε μια χώρα σαν την Ελλάδα, όπου, είτε βρεθούν τα αίτια είτε όχι, δε θα υπάρξουν κυρώσεις ούτε θα αλλάξει τίποτα μέχρι την επόμενη καταστροφή, ναι, είναι αστείο. Αναλύσεις επί αναλύσεων για το τι έφταιξε. Γνώμες και απόψεις από ειδικούς όλων των τομέων. Ρεπορτάζ, συζητήσεις σε πάνελ, συνεντεύξεις σε ιστοσελίδες. Φταίει που δεν υπήρχε σχέδιο διαφυγής για έκτακτες περιπτώσεις. Φταίει η άναρχη δόμηση και τα αυθαίρετα. (Αλήθεια, τώρα θυμηθήκαμε τα αυθαίρετα;). Σύγκριση με την περίπτωση της Μάνδρας. (Α ναι, η Μάνδρα, την είχα ξεχάσει αυτήν, τι έγινε άραγε με αυτήν την υπόθεση; Τιμωρήθηκε κανένας; Πάρθηκαν μέτρα για άλλες παρόμοιες περιοχές;).

Και το πράγμα συνεχίζεται. Άρθρα και αφιερώματα για το τι πρέπει να κάνει κανείς σε περίπτωση πυρκαγιάς ή οδηγίες για να παράσχεις πρώτες βοήθειες (χμ, λίγο αργά για τέτοιου είδους άρθρα, ε;). Σαν στο σχολείο που μας έκαναν ασκήσεις για αντιμετώπιση σεισμού, αφού είχε γίνει ο σεισμός του '99. Επιπόλαιες αντιδράσεις που κρατάνε μόνο για όσο κρατάει η τρομάρα. Μετά συνεχίζουμε ακάθεκτοι όπως και πριν με τα "έλα μωρέ σιγά, τι θα συμβεί;".  

Η φράση "απόδοση ευθυνών" είναι η αγαπημένη φράση των τελευταίων ημερών. Αλλά ακούγεται τόσο κούφια και γελοία, που δεν ξέρεις αν πρέπει να κλάψεις ή να γελάσεις. Στην Ελλάδα γίνονται όλων των ειδών οι αυθαιρεσίες, αλλά κανείς δεν διαμαρτύρεται ούτε αγχώνεται, μέχρι φυσικά να γίνει μια καταστροφή σοκαριστική σαν αυτή. Μετά όλοι ακούνε για τις αυθαιρεσίες που οδήγησαν στην καταστροφή και ξαφνικά ταράζονται, λες και δεν ήξεραν ή λες και συμβαίνει πρώτη φορά. Μετά όλοι θυμώνουν και απαιτούν την τιμωρία των ενόχων, αλλά αυτό δε συμβαίνει ποτέ -ούτως ή άλλως μετά από λίγο καιρό σταματούν και οι δημοσιογράφοι να ασχολούνται με το θέμα και ο κόσμος το ξεχνάει. Μέχρι φυσικά την επόμενη καταστροφή.

Ο Ιπποκράτης είχε πει "κάλλιον του θεραπεύειν το προλαμβάνειν". Αν μία καταστροφή γινόταν η αφορμή για να βελτιώσουμε τον τρόπο ζωής μας, την κοινωνία, τις πόλεις που ζούμε, την ενημέρωση μας, αν με λίγα λόγια διορθώναμε τα λάθη μας στην πράξη, τότε θα είχε νόημα. Αλλά εμείς δυστυχώς είμαστε παγιδευμένοι σε έναν γελοίο φαύλο κύκλο και συνεχίζουμε αέναα την ίδια σπασμωδική συμπεριφορά.