Είναι η ευτυχία το ζητούμενο;

Η ευτυχία ως απόλυτος σκοπός της ζωής είναι …"εφεύρεση" της σύγχρονης εποχής, των τελευταίων μόλις δεκαετιών. Θέλω να πω, αν ζούσες πριν καμιά ογδονταριά χρόνια, το πιθανότερο είναι ότι θα ήσουν φτωχός, θα έκανες καμιά βαριά χειρωνακτική δουλειά και θα πέθαινες από καμιά ασήμαντη αρρώστια ή σε κανέναν πόλεμο, οπότε μάλλον δε θα είχες την πολυτέλεια να αναζητάς την ευτυχία, θα πάλευες περισσότερο για την επιβίωση.

Ενώ τώρα -με την ανάπτυξη της τεχνολογίας και την εξέλιξη της επιστήμης της ψυχολογίας και τη δομή της σημερινής κοινωνίας που επιδιώκει ένα υψηλό βιοτικό επίπεδο- η ίδια η κοινωνία σε σπρώχνει, σου λέει: σπούδασε ό,τι θες! βρες ό,τι δουλειά θες! βγάλε όσα λεφτά θες! ζήσε όπως θες! Κι αν κάτι από όλα αυτά δε σου πάει καλά, ναι, μπορείς και να διαμαρτυρηθείς!

Ωραίο σαν πλάνο και σαν ιδέα, αλλά τελικά λειτουργεί στην πράξη; Τελικά είμαστε ευτυχισμένοι; Ή μήπως θολώσαμε από τη δυνατότητα των απεριόριστων επιλογών; Μήπως τελικά θέσαμε τον πήχη υπερβολικά ψηλά και τώρα δεν τον φτάνουμε; Και πού σταματάει αυτή η αναζήτηση της ευτυχίας; Πότε μπορείς να σταματήσεις και να πεις "ωραία, τώρα τα έχω όλα, είμαι ευτυχισμένος";

Η Ελλάδα, όπως οι κοινωνίες των δυτικών χωρών, σε αντίθεση με τις κοινωνίες των παλιότερων εποχών ή πολλών άλλων χωρών, έχει θέσει στο κέντρο της τον άνθρωπο. Και του έδωσε τη δυνατότητα να κινηθεί, σε γενικές γραμμές, όπως θέλει. Παρόλ' αυτά όμως, όχι, δεν είμαστε ευτυχισμένοι.

Είμαστε αγχωμένοι, από τις υποχρεώσεις, από τους πολλούς ρόλους στους οποίους πρέπει να ανταποκριθούμε, από τους υπερβολικά πολλούς στόχους που έχουμε θέσει. Είμαστε πολύ απασχολημένοι με τον εαυτό μας, με το φαίνεσθαι μας και με το έχειν μας, κι αυτό μας εμποδίζει από το να χαλαρώσουμε, από το να απολαύσουμε πολλές στιγμές της ζωής μας. Είμαστε φοβισμένοι με όσα συμβαίνουν, τρέχουμε να πιαστούμε από θεωρίες συνωμοσίας και με την πρώτη ευκαιρία στρεφόμαστε ο ένας εναντίον του άλλου. Προσπαθούμε να αρπάξουμε ό,τι προλαβαίνουμε, να βολευτούμε με τρόπο ύπουλο και ανήθικο, να φτάσουμε ψηλά πατώντας πάνω στους άλλους. Είμαστε ένα απελπισμένο καζάνι που βράζει, μια ανάστατη χώρα στην οποία συμβαίνουν καθημερινά άγρια, ανήκουστα πράγματα.

Η ευτυχία ως όραμα, εκτός από ουτοπικό και αφελές, είναι και λάθος. Δε θα έπρεπε να είναι η ευτυχία το ζητούμενο. Το ζητούμενο θα έπρεπε να είναι να γίνουμε οι καλύτερες εκδοχές του εαυτού μας.

Να διαβάσουμε, να μορφωθούμε, να ανοίξει το μυαλό μας. Να φροντίσουμε για το πνεύμα μας παράλληλα με την εμφάνιση μας. Να καλλιεργήσουμε τα χαρίσματα μας, να βρούμε τις κλίσεις μας. Να ξεχωρίσουμε το ουσιώδες από το ασήμαντο. Να είμαστε πιο τίμιοι και πιο ειλικρινείς. Να είμαστε πιο ευαισθητοποιημένοι απέναντι στα προβλήματα των άλλων και απέναντι στις ευπαθείς ομάδες. Να σεβόμαστε. Να προστατεύουμε το περιβάλλον. Να προσφέρουμε. Να βοηθάμε όποιον έχει ανάγκη. Να μην είμαστε μίζεροι, να μην ζηλεύουμε.

Υπάρχει κάτι το εγωιστικό στον τρόπο που αναζητούμε την ευτυχία. Ας αλλάξουμε πλάνο. Ας σπάσουμε λίγο τα όρια της ατομοκεντρικής μας ευτυχίας και ας προσπαθήσουμε να γίνουμε όλοι καλύτεροι, ας το κάνουμε αυτό και για εμάς και για όλους τους άλλους. Τότε πιστεύω πως θα συμβούν υπέροχα πράγματα.

Περιοδικό Ser-Free, #51, Δεκεμβριος 2018