Ανοιχτό βιβλίο

Το επιχείρημα που μου είπε ένας φίλος για να με πείσει προ εφταετίας να κάνω λογαριασμό στο facebook ήταν: «Το facebook είναι κάτι επίσημο. Να, για παράδειγμα, και ο πρωθυπουργός έχει λογαριασμό». Τώρα το πώς με έπεισε επικαλούμενος τον πρωθυπουργό, λες και αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση, παραμένει μέχρι σήμερα για μένα πραγματικό μυστήριο. Όπως και να έχει, παρασύρθηκα κι εγώ στο άντρο της ψηφιακής εποχής. Βέβαια, αυτό το «επίσημο» (του μεγέθους ενός πρωθυπουργού!) δεν το είδα. Πιο πολύ για πολύχρωμο παρτάκι που θυμίζει σχολική πενταήμερη θα το έλεγα.

Σου κάνει για παράδειγμα ένας άγνωστος αίτημα φιλίας. Ή σου στέλνει αίτημα ένας εντελώς άσχετος που γνώρισες τυχαία κάποτε σε μια κοινή παρέα και δε θυμάσαι ούτε το όνομα του. Αν πεις να τους μαζέψεις όλους αυτούς και να τους γνωρίσεις στην πραγματική σου ζωή, άνετα βάζεις και υποψήφιος για δήμαρχος. Ή κάτι ξεχασμένοι γνωστοί από το σχολείο. Που τόσα χρόνια κάνουν ότι δε σε βλέπουν στο δρόμο, αλλά το add σου το κάνουν. Φαίνεσαι υπεράνω, κάνεις accept, σε ξαναβλέπουν στο δρόμο, συνεχίζουν να σε αγνοούν. Τι να πει κανείς...

Κι άντε, απέκτησες τους διαδικτυακούς σου φίλους, μπράβο. Μέχρι πέντε χιλιάδες φίλους σε ένα προφίλ έχεις το περιθώριο. Καλά είσαι. Μετά κάνεις και προφίλ β’ άμα χρειαστεί. Για να σε δω μετά να βλέπεις το τι ανεβάζει ο καθένας. Εκεί αρχίζουν τα δύσκολα. Το τι φωτογραφία έχει να πέσει άλλο πράγμα. Σου λέει αν αποκτήσεις facebook άλλη δουλειά δε θα προλαβαίνεις να κάνεις, όλη μέρα θα ποστάρεις. Οι γυναίκες με duckface, οι άντρες σε περιπετειώδεις καταστάσεις. Αγόρια και κορίτσια σε ξέφρενα πάρτυ να καλοπερνούν και να πίνουν. Μου έχουν μπει υπόνοιες με όλες αυτές τις φώτο ότι έχω μείνει πίσω, ότι είμαι η μοναδική στον πλανήτη που δεν ξενυχτάει κάθε βράδυ και δεν μπεκροπίνει. Μαμάδες που ποστάρουν τα πιτσιρίκια τους. Ρούπι δεν μπορεί να κάνει το βρέφος, να η φώτο ανεβασμένη. Ούτε τα μωρά των celebrities τόση υπερέκθεση στη δημοσιότητα. Που θα μεγαλώσει κάποια μέρα αυτό το παιδί και άντε να του εξηγήσεις ότι τα εν οίκω μη εν δήμω.

Το χειρότερο όμως δεν είναι οι φώτο. Είναι τα ψαγμένα post και τα φιλοσοφημένα status. Που να ήξεραν οι απανταχού φιλόσοφοι και ποιητές ότι θα τους ξεπατίκωναν όλη μέρα ελαφρά τη καρδία. Άντε, αυτό μας κάνει κι ένα καλό βέβαια, γιατί αλλιώς που να άνοιγες βιβλίο να ξεστραβωνόσουν. Η φιλοσοφία είναι καλό πράγμα. Η αμπελοφιλοσοφία είναι το πρόβλημα. «Όποιος δεν καταλαβαίνει τη σιωπή σου, δε θα καταλάβει ούτε τα λόγια σου». «Ο σωστός άντρας δε ρωτάει. Αρπάζει και φιλάει». Αλλά δε φταίει μόνο αυτός που το ανεβάζει, φταίει κι αυτός που το κάνει share. Μόνο εσύ δε φταις, που αναγκάζεσαι να το βλέπεις.

Κι αυτό πάλι με τις πληγωμένες καρδιές τι είναι; Οκ, όλοι έχουμε τα πάνω μας και τα κάτω μας, αλλά εδώ μιλάμε για μαζικό σπαραγμό. Όλοι έχουν πληγωθεί, όλοι πονάνε, και το εξομολογούνται χωρίς δισταγμό στους χιλιάδες αληθινούς και fake φίλους τους. Και μαζεύουν και like (επιτυχία!). Παρόλ’ αυτά, το λόγο δεν τον μαθαίνουμε ποτέ. Τα status, ξέχειλα από μελαγχολία, παραμένουν μισοτελειωμένα και αινιγματικά, σαν ένα σύγχρονο ήξεις-αφήξεις. Βγάζεις που βγάζεις τα άπλυτα σου στη φόρα, τουλάχιστον πες τα όλα να τα μάθουμε κι εμείς.

Το ίδιο γίνεται και με τη χαρά. Και τους δεσμούς. Και τους γάμους. (Μόνο για τις κηδείες δε γίνεται –προς το παρόν τουλάχιστον). Γενικά γίνεται για όλα. Και σαν να μην έφτανε που όλοι μας ανακοίνωναν ανά πάσα στιγμή που είναι και τι κάνουν, ήρθε και η άλλη υπηρεσία που σου λέει και σε ποιο σημείο είσαι, με χάρτη. Ότι δηλαδή δε λέει ψέμματα, είναι σίγουρα εκεί. Χωρίς να ρωτήσω, χωρίς να προλάβω να ενδιαφερθώ καν, έχω μάθει ποιος παντρεύτηκε, ποια γεννοβόλησε, ποιος κάνει παρέα με ποιον, που πήγε ο καθένας διακοπές. Και με τεκμήρια όλα αυτά, επιβεβαιωμένες πληροφορίες, όχι απλές φήμες.

Οκ, εντάξει, το καταλαβαίνω, άνθρωποι είμαστε, έχουμε τις αδυναμίες μας. Όλοι έχουμε ανάγκη από λίγη επιβεβαίωση, σε όλους μας αρέσει λίγη επίδειξη, όλοι ανεξαιρέτως είμαστε περίεργοι. Και ήρθε λοιπόν το facebook και μας τα έδωσε όλα αυτά απλόχερα. Σκανδαλωδώς απλόχερα. Κι εμείς, λες και δεν έχουμε κάτι καλύτερο να κάνουμε, ξημεροβραδιαζόμαστε online και ξερνάμε με ιλιγγιώδη ταχύτητα και απερισκεψία τα εσώψυχά μας, σαν να προσπαθούμε κάτι να αποδείξουμε. Ούτε εμείς ξέρουμε τι.

Γιατί δεν το κλείνω, θα μου πεις. Καταρχάς, γιατί δεν κλείνει (ακόμα κι αν διαγράψεις το προφίλ, αυτό ενεργοποιείται κανονικά αν ξανακάνεις είσοδο). Έπειτα, γιατί έχει και τα καλά του. Μαθαίνεις νέα, ενημερώνεσαι, διαφημίζεσαι και προωθείς τις δουλειές σου, έχεις ένα βήμα χωρίς λογοκρισία για να εκφραστείς, κάνεις γνωριμίες που τις μεταφέρεις και στην πραγματική σου ζωή, έρχεσαι σε επαφή με ανθρώπους μακρινούς ή βρίσκεις ανθρώπους που είχες χάσει για χρόνια. Ε και καμιά φορά χάνεις και το χρόνο σου. Και η τεμπελιά με μέτρο χρειάζεται.

(Περιοδικό Ser-Free, #30)