Βγήκε, λέει, μια καινούργια εφαρμογή για τα κινητά, η οποία διαγράφει από τη φωτογραφία που πρόκειται να βγάλεις ανθρώπους, αυτοκίνητα και ό,τι σε ενοχλεί τέλος πάντων και σου χαλάει την εικόνα. Από την εποχή δηλαδή που έπρεπε να βάλεις όλη σου την τέχνη και την προσπάθεια για να βγάλεις μια καλή φωτογραφία περάσαμε στην εποχή που αρκούσε να βγάλεις μια μέτρια φωτογραφία και να την κάνεις εντυπωσιακή μέσω photoshop για να καταλήξουμε πλέον στην εποχή που επιλέγεις τι θα συμπεριλάβεις στην φωτογραφία σου χωρίς καν να κουνηθείς από τη θέση σου. Θέλεις να εξαφανιστούν οι πάντες; Θα εξαφανιστούν!

Αναρωτιέμαι, λοιπόν, αν η τεχνολογία σού παρέχει πλέον τόσες ευκολίες για να ασκήσεις ένα χόμπι χωρίς να καταβάλεις καθόλου προσπάθεια, τι θα σου μείνει τελικά από την άσκηση αυτού του χόμπι; Κι όσο η τεχνολογία αναπτύσσεται και σου παρέχει όλο και περισσότερες δυνατότητες στην καθημερινή σου ζωή, τότε τελικά για ποιο πράγμα θα κοπιάσεις;

Έχουμε διαθέσιμα ανά πάσα στιγμή όλα τα τραγούδια στο youtube. Κατεβάζουμε μέσα σε λίγα λεπτά ταινίες από το internet πριν καλά καλά παιχτούν στους κινηματογράφους. Δημοσιεύουμε τις προσωπικές μας στιγμές στο facebook την ώρα που τις ζούμε. Κάνουμε ουρές έξω από τα καταστήματα για να πάρουμε πρώτοι (!) το κινητό που μόλις κυκλοφόρησε. Αν η ταχύτητα είναι το χαρακτηριστικό της εποχής μας, τότε η ανυπομονησία έχει γίνει το χαρακτηριστικό της γενιάς μας. Τα θέλουμε όλα και τα θέλουμε τώρα.

Και τελικά, σε τι επενδύουμε; Αν μπορούμε να τα έχουμε όλα ανά πάσα στιγμή, υπάρχει τελικά κάτι για το οποίο θέλουμε ή μπορούμε να περιμένουμε; Τελικά προσπαθούμε να αποκτήσουμε αυτά που θέλουμε ή απλώς αρπάζουμε αχόρταγα ό,τι βρεθεί στα διάβα μας χωρίς καν να σκεφτόμαστε αν το έχουμε πραγματικά ανάγκη; Μέσα σε αυτήν την ασύλληπτη ευκολία έμεινε άραγε ζωντανή η ικανότητα μας να παθιαζόμαστε, να επιμένουμε, να κυνηγάμε, να προσπαθούμε; Ή καταντήσαμε σαν τα μικρά παιδιά που πετάνε το ένα παιχνίδι για να πιάσουν γρήγορα το επόμενο;

Θα μου πεις, και είναι κακό αν συμβαίνει κάτι τέτοιο; Θεωρητικά όχι. Όμως όσο περισσότερες ευκολίες αποκτούμε, αντί να γίνουμε πιο ενημερωμένοι ή πιο πολυπράγμονες, τόσο πιο κακομαθημένοι γινόμαστε τελικά. Και ξεχνάμε σιγά σιγά, κάθε μέρα και πιο πολύ, ότι το μεγαλύτερο μάθημα της ζωής είναι ότι δεν μπορείς να έχεις τον κόσμο όπως τον θέλεις.

Κι έπειτα, είναι και το άλλο. Όπως όλοι ξέρουμε, όσο πιο εύκολα αποκτάς κάτι, τόσο λιγότερο το σέβεσαι. Κι όσο για την έλλειψη σεβασμού, αυτό κι αν είναι χαρακτηριστικό της εποχής μας.

Άλλοτε έχουμε βενιζελικούς και αντιβενιζελικούς, άλλοτε αριστερούς και δεξιούς, άλλοτε χουντικούς και δημοκράτες. Εντάξει, από πολιτικές διαφωνίες πάμε καλά. Μετά από έναν πολύπαθο αιώνα, το πράγμα φάνηκε να στρώνει. Λίγα χρόνια μετά την μεταπολίτευση το χρήμα άρχισε να ρέει άφθονο και ήμασταν όλοι μονοιασμένοι και ευτυχισμένοι.

Εντάξει, είχαμε πάντα τους πασοκτζήδες και τους νεοδημοκράτες, αλλά οκ, δε νομίζω ότι μπορεί κανείς να μιλήσει για συγκλονιστικά τρομακτικές διαφορές μεταξύ των κομμάτων. Για να μη μιλήσω για τους κατ' όνομα αριστερούς, αυτούς που αναπολούσαν τον Λένιν, αλλά οι τσέπες τους ήταν πιο γεμάτες και από των "καπιταλιστών". Στο κάτω κάτω, αφού υπήρχε ευημερία, ποιος νοιαζόταν; Οι μόνοι που φαίνεται πως νοιάζονταν πραγματικά ήταν αυτοί που μπαινόβγαιναν στα πολιτικά γραφεία για να ζητήσουν χάρες και διορισμούς. Αυτοί μάλιστα! Φανατίζονταν με το δίκιο τους!

Θυμάμαι πάντα τη Βάσια Τριφύλλη, που πολιτεύτηκε για ένα διάστημα, να γυρνάει στον Γκλέτσο και να του λέει κατά τη διάρκεια δημοσιογραφικής εκπομπής "δε χαλάνε οι φιλίες για τα κόμματα ρε μαλάκα!". Σκέφτομαι όμως, θα μπορούσε να ισχύσει το ίδιο και σήμερα; Το να υποστηρίζεις διαφορετικό κόμμα από έναν φίλο, μπορεί να σε φέρει σε σύγκρουση μαζί του;

Βλέπεις, τα πράγματα σήμερα άλλαξαν, αγρίεψαν, η κρίση κατέστρεψε ένα σωρό κόσμο και ακόμα και αυτούς που άφησε -μέχρι στιγμής- ανεπηρέαστους τους έχει κάνει μίζερους και γκρινιάρηδες. Η χώρα αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα, διακυβεύεται η ευημερία της και το μέλλον της, ο πλανήτης ολόκληρος είναι σε αναβρασμό. Δεν μπορείς πλέον να κάθεσαι άνετα και να τρως τα λεφτά σου και να μη σε νοιάζει τίποτα. Αφού λεφτά δεν υπάρχουν, ξεκινούν τα προβλήματα. Και όπως συμβαίνει σε κάθε κοινωνική και οικονομική αναμπουμπούλα, έρχεται αργά ή γρήγορα η στιγμή που πρέπει να διαλέξεις στρατόπεδο. Έτσι θυμήθηκαν και οι Έλληνες να ξανασχοληθούν πιο θερμά με την πολιτική, να ενημερωθούν και να αποφασίσουν ποιος έχει περισσότερες πιθανότητες να σώσει την κατάσταση.

Πλέον, από την κομματική υποστήριξη υπάρχει η πολιτικά διαμορφωμένη συνείδηση (όπου και αν υπάρχει τέλος πάντων -σίγουρα πάντως σε μεγαλύτερο βαθμό σε σχέση με το παρελθόν). Και μπορούμε μήπως να πούμε ότι από την πολιτικά διαμορφωμένη συνείδηση περνάμε και στην ιδεολογία; Κατά πόσο πλέον η παράταξη που υποστηρίζουμε επηρεάζει και το σύστημα ιδεών μας; Άρα και τις σχέσεις μας;

Γιατί πλέον φαίνεται να υπάρχει διαφορά μεταξύ του να υποστηρίζεις Τσίπρα ή Νέα Δημοκρατία. Ή, ακόμα χειρότερα, πόσα κοινά σημεία μπορείς να βρεις με κάποιον που στηρίζει ανοιχτά Χρυσή Αυγή; Τώρα μάλιστα με τα social media έγινε ακόμα πιο εύκολο το πράγμα, τους βλέπεις όλους να βρίζονται νυχθημερόν. Να βρίζονται για το Ναι και για το Όχι του Δημοψηφίσματος, για το Μακεδονικό, για το αν θα απειληθούν τα ήθη και τα έθιμα μας από τους γάμους ομοφυλοφίλων, δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε ούτε καν για το αν πρέπει να χαρούμε για την επιτυχία του Λάνθιμου.

Το να υπάρχουν τόσο έντονες διαφωνίες είναι άραγε φυσιολογικό; Συμβαίνει ακριβώς το ίδιο σε όλα τα έθνη που περνούν δύσκολα; Το να υποστηρίζεις τις ιδέες σου δεν είναι κακό, αλλά μήπως από την ιδεολογία περάσαμε πλέον στον φανατισμό; Οι Έλληνες που αυτή τη στιγμή φωνάζουν στα social media ή στα συλλαλητήρια θέλουν πραγματικά το καλό της πατρίδας ή οι διαφωνίες έγιναν αυτοσκοπός και μέσο εκτόνωσης; Και άραγε πού τελειώνει η διαφορά των απόψεων και από πού ξεκινά ένας πραγματικός εθνικός διχασμός; Ας ελπίσουμε ότι η ίδια η ιστορία δε θα μας αφήσει να μάθουμε την απάντηση.

Ολοκληρώθηκε χθες άλλη μια απονομή των βραβείων Όσκαρ με αναμενόμενες νίκες, αλλά και μικρές εκπλήξεις -όπως συμβαίνει εξάλλου σε κάθε απονομή. Ανεξαρτήτως του αν τα βραβεία μοιράστηκαν σωστά, αν υπήρξαν αδικίες ή όχι, αυτό που γίνεται όλο και πιο φανερό χρόνο με το χρόνο είναι ότι η Ακαδημία δίνει αγώνα να είναι όσο το δυνατόν περισσότερο πολιτικά ορθή.

Λίγα χρόνια μετά τα #OscarsSoWhite  (το κίνημα αντίδρασης για το γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία των υποψηφίων και των νικητών είναι λευκοί ηθοποιοί) η Ακαδημία φάνηκε ότι θέλει να ανασκευάζει τις εντυπώσεις. Πολλοί έγχρωμοι παρουσιαστές, αλλά και πολλοί έγχρωμοι νικητές: περισσότεροι από κάθε άλλη χρονιά, όπως δείχνουν να επιβεβαιώνουν οι στατιστικές που έχουν αρχίσει να συγκεντρώνονται και να αναλύονται. Αυτό φυσικά είναι ασφαλώς υπέροχο και θα ήταν ακόμα πιο ωραίο αν δεν υπήρχε σκοπιμότητα από πίσω.

Οι εποχές των 90s και των 00s που όλα τα σημαντικά βραβεία κατέληγαν στα blockbusters της χρονιάς ("Titanic", "The English Patient", "Slumdog Millionaire") έχουν περάσει ανεπιστρεπτί και τα τελευταία δέκα χρόνια βλέπουμε την τάση να μοιράζονται τα Όσκαρ σε πολλές ταινίες -για να μη μείνει κανείς αδικημένος; γιατί λείπουν οι σαρωτικές κινηματογραφικές επιτυχίες; Ποιος ξέρει.

Πιο προσεκτική τα τελευταία χρόνια έχει γίνει η Ακαδημία και σε ό,τι αφορά τα θέματα των ταινιών που επιλέγει να βραβεύσει. Μετά τη γενική κατακραυγή για το χαμένο Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας του "Brokeback Mountain" -τότε που κατηγορήθηκε όσο ποτέ άλλοτε για συντηρητισμό- και μετά την ατάκα της Ellen DeGeneres, που παρουσίαζε την τελετή το 2014, ότι "αν δε βραβευτεί το "12 Χρόνια Σκλάβος" είστε όλοι ρατσιστές", η Ακαδημία έχει αλλάξει λίγο πορεία. Η τακτική αυτή φαίνεται να επιβεβαιώνεται και φέτος, καθώς οι νικήτριες ταινίες αφορούν είτε το ρατσισμό ("BlackKklansman", "Green Book"), είτε τη διαφορετικότητα ("Bohemian Rhapsody") είτε τον ξένο (περίπτωση Αλφόνσο Κουαρόν).

Και φτάνουμε φυσικά και στο Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας. Σχετικά με αν το "Green Book" άξιζε το Όσκαρ είναι μια άλλη συζήτηση. Το σίγουρο είναι ότι αυτή η βράβευση μάς πήγε στο 1989, όταν βραβεύτηκε το "Driving Miss Daisy" (αφήνοντας πίσω, για παράδειγμα, το "Dead Poets Society"!). Όπως τότε, έτσι και τώρα, η Ακαδημία επέλεξε να βραβεύσει την πιο safe επιλογή.

Οπότε, δίπλα στις πολιτικές σκοπιμότητες, έρχονται τώρα να προστεθούν και οι πολιτικά ορθές επιλογές. Παρόλο που κάνει η Ακαδημία προσπάθειες να ανοίξει λίγο το φάσμα των υποψηφίων (περισσότερες ταινίες στην κατηγορία Καλύτερης Ταινίας, πιο "mainstream" υποψήφιες ταινίες, όλο και περισσότεροι μη-Αμερικανοί σκηνοθέτες και συντελεστές), εν τέλει παραμένει προσκολλημένη στις ασφαλείς επιλογές της.

Προφανώς, όταν αλλάξει το κοινωνικο-πολιτικό σκηνικό, θα αλλάξει και η τακτική της Ακαδημίας! Για να δούμε. Και του χρόνου!

Αναδημοσίευση απο το www.artcoremagazine.gr

Ναι το ξέρω ότι πολλοί από εσάς λατρεύουν τα Χριστούγεννα και δε θέλουν με τίποτα την επιστροφή στους ρυθμούς της καθημερινότητας, αλλά να τι θα συνέβαινε αν οι εορτές συνεχίζονταν επ' άπειρον.

- Δε θα είχαμε καμία όρεξη να δουλέψουμε, οπότε η -ήδη κατεστραμμένη- χώρα μας θα καταστρεφόταν ολοκληρωτικά, μιας και τίποτα δε θα λειτουργούσε.

- Θα φαλιρίζαμε οικονομικά λόγω χρεών στη ΔΕΗ από τα πολλά χριστουγεννιάτικα λαμπάκια.

- Θα ήμασταν χοντροί. Όλοι και για πάντα. Δε θα σταματούσαμε να τρώμε ποτέ.

- Το ξαφνικό αίσθημα φιλανθρωπίας που μας πιάνει στις γιορτές θα ξεθύμαινε σιγά-σιγά και από αναίσθητοι θα γινόμασταν εντελώς αναίσθητοι.

- Μετά από σύντομο χρονικό διάστημα η τσέπη μας δε θα άντεχε τα ταξιδάκια, τα κομμωτήρια, τα δώρα στα βαφτιστήρια και τα τσιμπούσια στις ταβέρνες, θα φτωχαίναμε και θα ζηλεύαμε ακόμα περισσότερο αυτούς που δε φτωχαίνουν με τίποτα.

- Θα εξαντλούμασταν από την υπερβολική -και εντελώς fake- χαρά των εορτών και θα ήμασταν μέσα στα νεύρα. Χειρότερα από ότι είμαστε τώρα.

- Θα σιχαινόμασταν κάποια στιγμή το "Μόνος στο σπίτι". Και θα κόβαμε οριστικά και την τηλεόραση, αφού θα έδειχνε μόνο χριστουγεννιάτικες ταινίες. (Εντάξει, αυτό δεν είναι τόσο κακό).

- Θα έπρεπε -μοιραία- να έρθουμε αντιμέτωποι με το θέαμα του Άη-Βασίλη με (κόκκινο) μαγιό.

- Τα μελομακάρονα, οι κουραμπιέδες και οι βασιλόπιτες δε θα σήμαιναν τίποτα πια για εμάς. Θα χάναμε την προσμονή για αυτήν την μικρή χαρά της ζωής.

- Θα παθαίναμε νευρικό κλονισμό από το πολύ "Last Christmas". Μπορεί και να αυτοκτονούσαμε κάποια στιγμή.

- Οι γαλοπούλες σύντομα θα γινόταν είδος υπό εξαφάνιση και μετά από λίγο καιρό είδος εξαφανισμένο. Θα διαταρασσόταν η τροφική αλυσίδα.

- Μετά από απανωτά οικογενειακά τραπέζια και πολλές συναντήσεις με φίλους, θα καταλήγαμε να τσακωθούμε με όλους. Δε θα μιλιόμασταν με κανέναν. Θα ήμασταν μόνοι στον κόσμο.

- Αυτοί που παθαίνουν κατάθλιψη στις γιορτές θα κατέρρεαν οριστικά. Και οι υπόλοιποι, ε κάποια στιγμή θα πάθαιναν κι αυτοί. Πόσο να αντέξουν πια;

Οπότε λοιπόν, ας χαρούμε με το τέλος των γιορτών! Ας επιστρέψουμε στην ασφαλή καθημερινότητα μας!

Η ευτυχία ως απόλυτος σκοπός της ζωής είναι …"εφεύρεση" της σύγχρονης εποχής, των τελευταίων μόλις δεκαετιών. Θέλω να πω, αν ζούσες πριν καμιά ογδονταριά χρόνια, το πιθανότερο είναι ότι θα ήσουν φτωχός, θα έκανες καμιά βαριά χειρωνακτική δουλειά και θα πέθαινες από καμιά ασήμαντη αρρώστια ή σε κανέναν πόλεμο, οπότε μάλλον δε θα είχες την πολυτέλεια να αναζητάς την ευτυχία, θα πάλευες περισσότερο για την επιβίωση.

Ενώ τώρα -με την ανάπτυξη της τεχνολογίας και την εξέλιξη της επιστήμης της ψυχολογίας και τη δομή της σημερινής κοινωνίας που επιδιώκει ένα υψηλό βιοτικό επίπεδο- η ίδια η κοινωνία σε σπρώχνει, σου λέει: σπούδασε ό,τι θες! βρες ό,τι δουλειά θες! βγάλε όσα λεφτά θες! ζήσε όπως θες! Κι αν κάτι από όλα αυτά δε σου πάει καλά, ναι, μπορείς και να διαμαρτυρηθείς!

Ωραίο σαν πλάνο και σαν ιδέα, αλλά τελικά λειτουργεί στην πράξη; Τελικά είμαστε ευτυχισμένοι; Ή μήπως θολώσαμε από τη δυνατότητα των απεριόριστων επιλογών; Μήπως τελικά θέσαμε τον πήχη υπερβολικά ψηλά και τώρα δεν τον φτάνουμε; Και πού σταματάει αυτή η αναζήτηση της ευτυχίας; Πότε μπορείς να σταματήσεις και να πεις "ωραία, τώρα τα έχω όλα, είμαι ευτυχισμένος";

Η Ελλάδα, όπως οι κοινωνίες των δυτικών χωρών, σε αντίθεση με τις κοινωνίες των παλιότερων εποχών ή πολλών άλλων χωρών, έχει θέσει στο κέντρο της τον άνθρωπο. Και του έδωσε τη δυνατότητα να κινηθεί, σε γενικές γραμμές, όπως θέλει. Παρόλ' αυτά όμως, όχι, δεν είμαστε ευτυχισμένοι.

Είμαστε αγχωμένοι, από τις υποχρεώσεις, από τους πολλούς ρόλους στους οποίους πρέπει να ανταποκριθούμε, από τους υπερβολικά πολλούς στόχους που έχουμε θέσει. Είμαστε πολύ απασχολημένοι με τον εαυτό μας, με το φαίνεσθαι μας και με το έχειν μας, κι αυτό μας εμποδίζει από το να χαλαρώσουμε, από το να απολαύσουμε πολλές στιγμές της ζωής μας. Είμαστε φοβισμένοι με όσα συμβαίνουν, τρέχουμε να πιαστούμε από θεωρίες συνωμοσίας και με την πρώτη ευκαιρία στρεφόμαστε ο ένας εναντίον του άλλου. Προσπαθούμε να αρπάξουμε ό,τι προλαβαίνουμε, να βολευτούμε με τρόπο ύπουλο και ανήθικο, να φτάσουμε ψηλά πατώντας πάνω στους άλλους. Είμαστε ένα απελπισμένο καζάνι που βράζει, μια ανάστατη χώρα στην οποία συμβαίνουν καθημερινά άγρια, ανήκουστα πράγματα.

Η ευτυχία ως όραμα, εκτός από ουτοπικό και αφελές, είναι και λάθος. Δε θα έπρεπε να είναι η ευτυχία το ζητούμενο. Το ζητούμενο θα έπρεπε να είναι να γίνουμε οι καλύτερες εκδοχές του εαυτού μας.

Να διαβάσουμε, να μορφωθούμε, να ανοίξει το μυαλό μας. Να φροντίσουμε για το πνεύμα μας παράλληλα με την εμφάνιση μας. Να καλλιεργήσουμε τα χαρίσματα μας, να βρούμε τις κλίσεις μας. Να ξεχωρίσουμε το ουσιώδες από το ασήμαντο. Να είμαστε πιο τίμιοι και πιο ειλικρινείς. Να είμαστε πιο ευαισθητοποιημένοι απέναντι στα προβλήματα των άλλων και απέναντι στις ευπαθείς ομάδες. Να σεβόμαστε. Να προστατεύουμε το περιβάλλον. Να προσφέρουμε. Να βοηθάμε όποιον έχει ανάγκη. Να μην είμαστε μίζεροι, να μην ζηλεύουμε.

Υπάρχει κάτι το εγωιστικό στον τρόπο που αναζητούμε την ευτυχία. Ας αλλάξουμε πλάνο. Ας σπάσουμε λίγο τα όρια της ατομοκεντρικής μας ευτυχίας και ας προσπαθήσουμε να γίνουμε όλοι καλύτεροι, ας το κάνουμε αυτό και για εμάς και για όλους τους άλλους. Τότε πιστεύω πως θα συμβούν υπέροχα πράγματα.

Περιοδικό Ser-Free, #51, Δεκεμβριος 2018