«Παγωμένο νερό» της Έλενας Χουσνή (Εκδόσεις Κύφαντα, 2020) - κριτική βιβλίου

Της Χρυσάνθης Ιακώβου / Αναδημοσίευση απο το Περί ου

Το παγωμένο νερό είναι η μόνη λύτρωση που έχει απομείνει για τις δύο ηρωίδες του βιβλίου της Έλενας Χουσνή. Εύστοχος τίτλος, που λειτουργεί στην υπόθεση και κυριολεκτικά και συμβολικά και παράλληλα προϊδεάζει τον αναγνώστη για αυτό που θα διαβάσει: ένα βιβλίο που σε μουδιάζει, σε συνταράσσει.

Αντιγόνη και Ισμήνη, οι δύο ηρωίδες, δύο αδερφές, που κουβαλούν το βάρος των ονομάτων τους και μετατρέπονται σε διαχρονικά σύμβολα. Η Ισμήνη η πιο «αδύναμη», αυτή που πλήττεται και πληγώνεται, η Αντιγόνη που έχει αναλάβει το δύσκολο έργο να φανεί δυνατή. Η Ισμήνη λοιπόν, ήδη από την εφηβεία της, θα μπλέξει σε μία κατάσταση που θα έχει ολέθριες συνέπειες για την υπόλοιπη ζωή της, η Αντιγόνη θα επηρεαστεί κι αυτή καταλυτικά, καθώς θα αποφασίσει να τη στηρίξει με όλες της τις δυνάμεις.

Αυτή είναι σε γενικές γραμμές η υπόθεση του «Παγωμένου νερού», αλλά ο αναγνώστης δεν πρέπει να περιμένει να διαβάσει ακριβώς αυτό. Η Έλενα Χουσνή διαλύει την κλασική μορφή του μυθιστορήματος και μας παραδίδει μια ιστορία κατακερματισμένη σε μικρά κεφάλαια (τα οποία μάλιστα θα μπορούσαν σχεδόν να σταθούν και ως αυτόνομα διηγήματα), που πάνε μπρος πίσω στον χρόνο και που έχουν εναλλάξ διαφορετική αφηγήτρια (μια μιλά η Ισμήνη και μια η Αντιγόνη).

Η ιστορία δεν μας δίνεται ξεκάθαρα και τα γεγονότα δεν εξιστορούνται ακριβώς όπως συνέβησαν, αλλά μαθαίνουμε τα πάντα μέσα από τα συναισθήματα των δύο ηρωίδων˙ όχι τις σκέψεις τους ή τη δική τους οπτική γωνία, αλλά μέσα από όσα αισθάνονται. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να βιώνουμε όσα έγιναν αντί να πληροφορούμαστε για αυτά. Η λυρική γλώσσα της Χουσνή, οι «φιλοσοφικές» της τοποθετήσεις, οι ονειρικοί συνειρμοί στην αφήγηση δημιουργούν μια έντονη αίσθηση και δίνουν στο βιβλίο μια «καθολικότητα»: ο αναγνώστης ξεφεύγει από τη συγκεκριμένη υπόθεση, γιατί όσα περιγράφονται θα μπορούσαν να αφορούν τον οποιονδήποτε και το οτιδήποτε.

Ένα βιβλίο που θέτει ένα δύσκολο κοινωνικό ζήτημα, που αναλύει τις προεκτάσεις του, τον αντίκτυπο στην ψυχολογία των εμπλεκόμενων, που φτάνει στα βαθιά της ανθρώπινης ψυχής. Αλλά δεν είναι τόσο η υπόθεση όσο ο τρόπος γραφής που κάνει το «Παγωμένο νερό» μια αναγνωστική εμπειρία, με όλη τη σημασία της λέξης.