Overdose

Από μικρή ήδη ποτέ δεν είχα ιδιαίτερη αδυναμία στα Χριστούγεννα. Τα δώρα, το δέντρο, η οικογενειακή θαλπωρή, (ο Άη-Βασίλης, στον οποίο πίστευα πάντα με επιφύλαξη, γιατί καταβάθος ήξερα ότι δεν υπάρχει…), ωραία ήταν όλα αυτά, αλλά πάντα μου έμενε η αίσθηση ότι κάτι πάει στραβά με τα Χριστούγεννα, ότι κάτι δεν κολλάει με το γενικότερο κλίμα.

Ενώ το Πάσχα… Ω το Πάσχα, με τη μελαγχολική του διάθεση, την κατάνυξη, την πένθιμη ατμόσφαιρα και το συγκρατημένο ενθουσιασμό της άνοιξης, τις ανθισμένες πασχαλιές… Το Πάσχα μάλιστα, είναι μια πραγματική θρησκευτική γιορτή!

Ενώ τα Χριστούγεννα; Έπρεπε να μεγαλώσω αρκετά για να συνειδητοποιήσω ότι τα Χριστούγεννα δεν είναι τελικά θρησκευτική γιορτή, αλλά εμπορική. Και παράλληλα άκρως καταπιεστική.

Τα Χριστούγεννα πρέπει να είσαι ντε και καλά χαρούμενος. Η ίδια η κοινωνία θαρρείς σε πιέζει, με έναν τρόπο μυστήριο, προς αυτήν την κατεύθυνση. Πρέπει να είσαι χαμογελαστός, ευδιάθετος, ευγενικός με όλον τον κόσμο. Πρέπει να θες να γιορτάσεις, να οργανώσεις μια σπουδαία έξοδο με φίλους ή μια εκδρομή. Πρέπει να είσαι στην τρίχα, οπωσδήποτε με καινούργια ρούχα και ανανεωμένη εμφάνιση. Πρέπει οπωσδήποτε να κάνεις κάτι ιδιαίτερο.

Η ψυχαναγκαστική αυτή χαρά, που ουδεμία σχέση δεν έχει συνήθως με τα πραγματικά μας συναισθήματα εκείνης της περιόδου, μοιάζει να είναι η ακόμα πιο υπερβολική εκδοχή του σύγχρονου τρόπου ζωής μας. Τα Χριστούγεννα είναι η επιτομή του σύγχρονου τρόπου ζωής (δηλαδή του υπερκαταναλωτισμού και των social media): πρέπει να τα αποκτήσουμε όλα, ώστε να φαίνεται η ζωή μας τέλεια και να μπορέσουμε μετά να την επιδείξουμε ως τέτοια και προς τα έξω.

Γι' αυτό ένας σωρός κόσμος παθαίνει μελαγχολία στις γιορτές (με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που πάρα πολλοί άνθρωποι παθαίνουν κατάθλιψη τα τελευταία χρόνια). Γιατί δεν μπορούν να αντέξουν όλη αυτήν την ψεύτικη χαρά, αυτό το overdose λάμψης και προβολής και επιτυχίας. Γιατί φτάσαμε -ως έθνος, ως κοινωνία, ως ανθρωπότητα ίσως- σε ένα παράδοξο σημείο να μη συμβαδίζει το μέσα μας με το έξω μας.

Τα Χριστούγεννα έπρεπε να είναι η γιορτή της αγάπης και της συγχώρεσης. Και της προσφοράς. Αλλά ακόμα κι όταν τα νιώθουμε αυτά, τα νιώθουμε επιδερμικά. Μέχρι και το φιλανθρωπικό μας αίσθημα εξαντλείται γρήγορα στα δύο και τρία ευρώ -και ξαναξυπνάει τα επόμενα Χριστούγεννα.

Φυσικά και είναι ωραία να απολαμβάνεις λίγη πολυτέλεια παραπάνω τα Χριστούγεννα. Φυσικά και να κάνεις τα ψώνια σου, να πάρεις δώρα, να στολίσεις το σπίτι σου. Να μαγειρέψεις για να συγκεντρωθούν συγγενείς και φίλοι γύρω από το τραπέζι. Ναι, να κανονίσεις την ωραία έξοδο ή την εκδρομή, γιατί αυτά θα τα θυμάσαι για χρόνια. Απλώς, δεν είναι αυτά ο αυτοσκοπός. Κι ούτε χρειάζεται να τα κάνουμε με τόση αγωνία και με τόση υστερία.

(Απο το 43ο τεύχος του Ser-Free, Δεκέμβριος 2016 (Ser-Free)