Η καλοσύνη των ξένων

Στο εμβληματικό έργο του Τένεσι Ουίλιαμς "Λεωφορείον ο πόθος" η εύθραυστη ηρωίδα Μπλανς Ντιμπουά, μετά τον βιασμό της από τον γαμπρό της, Στάνλεϊ Κοβάλσκι, χάνει την ψυχική της ισορροπία και τα λογικά της. Καθώς δύο ψυχίατροι έρχονται να την παραλάβουν, η Μπλανς λέει ήρεμη "Πάντα βασιζόμουν στην καλοσύνη των ξένων". Το έργο τελειώνει, η αυλαία πέφτει.

Πάντα με βασάνιζε και εξακολουθεί να με βασανίζει αυτή η ατάκα. Γιατί η Μπλανς, μετά από ό,τι της συνέβη, εξακολουθούσε να βασίζεται στην καλοσύνη των ξένων; Μήπως γιατί ο κόσμος είναι κατά τα άλλα όμορφος και πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι; Ή αυτή είναι μια φράση που μόνο ένας πραγματικά διαταραγμένος άνθρωπος θα ξεστόμιζε; Ή απλώς η Μπλανς μας δουλεύει όλους ψιλό γαζί;

Αυτή τη στιγμή στον κόσμο γίνονται πόλεμοι. Η Ευρώπη γεμίζει με μετανάστες. Ένα μέρος της παγκόσμιας οικονομίας βασίζεται στην παιδική εργασία. Εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο πεθαίνουν από την πείνα, την ίδια στιγμή που άλλοι πλουτίζουν με παράνομους τρόπους.

Η δική μας η χώρα βρίσκεται σε συνεχή κατήφορο και οι πολιτικοί μας -από όλα τα κόμματα ανεξαιρέτως- συνεχίζουν τις παρασκηνιακές παρανομίες. Φυσικά, δεν τιμωρείται κανείς, ούτε καν δια της ψήφου μας. Η διαφθορά, η παρατυπία, η αδιαφορία είναι παρούσες κάθε μέρα, σε κάθε μικρό και μεγάλο περιστατικό της ζωής μας.

Η καθημερινότητά μας είναι γεμάτη από προβλήματα που προκαλούνται κυρίως από την έλλειψη αλληλοσεβασμού, από την έλλειψη ευγένειας, από τον αθέμιτο ανταγωνισμό, από τη ζήλεια, από τον εγωκεντρισμό, από τον ωχαδερφισμό.

Νομίζω ότι η ενηλικίωση μας και η ωριμότητά μας έρχονται πραγματικά όταν συνειδητοποιούμε σε πόσο μεγάλο βαθμό είναι σάπιος ο κόσμος που ζούμε. Κι ότι οι ρομαντικές ιδέες της εφηβείας μας και της πρώιμης νιότης μας είναι πολύ φτωχές και αδύναμες για να τον αλλάξουν.

Σε έναν τέτοιο κόσμο λοιπόν πού μπορείς να στηριχτείς; Από πού να πιαστείς; Και σε τι να πιστέψεις; Στα μαζικά κινήματα; Στις ιδεολογίες; Στη δύναμη των πολιτών; Στην αλληλεγγύη των ανθρώπων; Στους ποιητές που προσπαθούν να ανακαλύψουν την αλήθεια; Στην τέχνη; Στους "ήρωες"; Στους εμπνευσμένους πολιτικούς; Η ίδια η ζωή σε διαψεύδει, σου τα αφαιρεί όλα ένα-ένα σαν το κρεμμύδι που ξεφλουδίζεται. Ή μήπως στην καλοσύνη των ξένων; Μπορείς να έχεις πίστη στην ανθρωπότητα; Στο καλό που υπάρχει στην ψυχή του ανθρώπου; Κι ότι στο τέλος θα νικήσει αυτό, όπως στις ταινίες;

Εγώ όχι, δεν πιστεύω στην καλοσύνη των ξένων. Δεν πιστεύω ότι μπορείς να βασιστείς στο γενικότερο καλό, στη βοήθεια που θα έρθει απέξω.

Σε τι πιστεύω τότε; Σε ένα πράγμα μόνο: στην ατομική προσπάθεια. Πιστεύω στη δυνατότητα του κάθε ανθρώπου να δουλέψει με τον εαυτό του, να τον βελτιώσει, να τον αλλάξει. Πιστεύω ότι ο κάθε άνθρωπος πρέπει να κάνει ο ίδιος το καλό και να μην περιμένει να το βρει αλλού. Να αναλαμβάνει το μερίδιο ευθύνης που του αναλογεί, να εφαρμόζει αυτό που έλεγε ο Καζαντζάκης, "να λες εγώ, εγώ μοναχός μου θα σώσω τον κόσμο. Αν χαθεί, εγώ θα φταίω". Ας μην περιμένουμε λοιπόν να συναντήσουμε το θαύμα στους άλλους, ας γίνουμε εμείς οι ίδιοι το θαύμα. Κι ας μη βασιζόμαστε στην καλοσύνη των ξένων, ας βασιζόμαστε στη δική μας.

(Περιοδικό Ser-Free #53)