Ομιλία για τη Γιορτή της Μητέρας στην Εμμέλεια

Στα πλαίσια της Γιορτής της Μητέρας και της σχετικής εκδήλωσης που διοργάνωσε η Εμμέλεια - Φιλόπτωχος Αδελφότης Κυριών & Οικορική Σχολή στις 12 Μαΐου του 2019, έδωσα ομιλία με θέμα "Η γυναίκα ως μητέρα στη σύγχρονη κοινωνία". Η εκδήλωση πλαισιώθηκε απο την χορωδία του Μαξίμειου Κέντρου και ολοκληρώθηκε με την απονομή τιμητικών πλακετών για εκλιπόντα μέλη της Εμμέλειας.

Ολόκληρη η ομιλία όπως εκφωνήθηκε:

"Καταρχάς, θα ήθελα να συγχαρώ την Εμμέλεια που κάθε χρόνο διοργανώνει αυτήν την σπουδαία γιορτή αφιερωμένη στη Μητέρα, η οποία έχει γίνει πλέον ένας θεσμός για την πόλη μας. Είναι σημαντικό και αναγκαίο να τιμούμε την μητέρα, την μητέρα ως πρόσωπο και ως σύμβολο, έστω μια φορά το χρόνο, αν και η αλήθεια είναι ότι γιορτή της μητέρας είναι η κάθε μέρα, εφόσον το να είσαι μάνα είναι ένας ρόλος ισόβιος που δεν σταματά και δεν τελειώνει ποτέ.

Από τη στιγμή που μια γυναίκα γίνεται μητέρα και μέχρι το τέλος της ζωής της έχει την έγνοια, την φροντίδα και την ατελείωτη αμετάβλητη αγάπη για τα παιδιά της. Η μητρότητα δεν αλλάζει απλώς την καθημερινότητα και τις προτεραιότητες μιας γυναίκας, αλλά την μεταμορφώνει ολοκληρωτικά, αλλάζει την κοσμοθεωρία της, την οπτική της γωνία και τη φιλοσοφία της για τη ζωή. Πέρα από το θαύμα της ίδιας της ζωής που συντελείται μέσα της, η ανατροφή και η διαπαιδαγώγηση των παιδιών είναι που θα βγάλουν από μέσα της έναν άλλον εαυτό, θα αναδείξουν κρυμμένες πτυχές του χαρακτήρα της, θα την επηρεάσουν με έναν καταλυτικό τρόπο.

Η μητέρα, βλέπετε, είναι αυτή που θα πρέπει να προνοήσει για τα παιδιά της, να προβλέψει τους επερχόμενους κινδύνους και να τα προετοιμάσει, θα πρέπει να διεκδικήσει, θα πρέπει να ανοίξει το δρόμο για να περάσουν εκείνα. Η μητέρα είναι ο βασικός θεμέλιος λίθος για τη ζωή κάθε ανθρώπου και όλοι γνωρίζουμε πόσο σημαντικό ρόλο παίζει η σχέση μας μαζί της για τη διαμόρφωση του χαρακτήρα μας. Έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον αν το σκεφτεί κανείς ότι παρόλο που η ζωή είναι μια παντελώς απρόβλεπτη πορεία, η μητέρα μας και η αγάπη της για εμάς είναι η μοναδική σταθερά που έχουμε. Προφανώς αυτός είναι ο υπέρτατος ρόλος της μάνας, το ότι αποτελεί το μοναδικό ασφαλές και ακλόνητο στοιχείο της ζωής μας, χωρίς το οποίο η ύπαρξη μας θα φάνταζε μάλλον τρομακτική σε έναν κόσμο τόσο αβέβαιο.

Το να είσαι μητέρα είναι κάτι ιερό, γιατί μέσα από εσένα γεννιέται η ζωή και πλάθεται ο άνθρωπος. Είναι κάτι χαρούμενο, γιατί δίνεις και παίρνεις αγάπη με τρόπο που δεν μπορεί να συμβεί αλλιώς στη ζωή σου. Και είναι κάτι αναγκαίο, γιατί μόνο έτσι μπορεί να συνεχιστεί η πορεία και η ίδια η ύπαρξη του ανθρώπου.

Από την άλλη βέβαια η μητέρα δεν παύει να επιφορτίζεται με μία πολύ μεγάλη ευθύνη, τόσο πρακτική όσο και ψυχολογική, και να σηκώνει ένα τεράστιο βάρος, το οποίο μπορεί να αποδέχεται μετά χαράς, αλλά παραμένει κατά κάποιον τρόπο βάρος. Όσο χαρούμενο είναι το να είσαι μητέρα, άλλο τόσο δύσκολο αποδεικνύεται, ενίοτε δε και τρομακτικό, γιατί οι απαιτήσεις από όλες τις απόψεις είναι πάρα πολλές, δυσανάλογα περισσότερες από την όποια στήριξη και βοήθεια παρέχεται.

Οι απαιτήσεις στις οποίες καλείται να ανταποκριθεί μια μητέρα βρίσκονται σε άμεση σχέση με την κοινωνία στην οποία ζει. Πέρα από την αγάπη που έχει για τα παιδιά της, η οποία είναι ίδια σε όλες τις κοινωνίες και σε όλα τα μέρη της γης από γενέσεως κόσμου, ο τρόπος που ανταποκρίνεται μια γυναίκα στο ρόλο της ως μητέρα έχει να κάνει με το περιβάλλον στο οποίο βρίσκεται. Αυτό εξάλλου ισχύει για όλους τους ρόλους της ζωής μας.  

Μερικές μόλις δεκαετίες πριν η θέση της γυναίκας στην κοινωνία ήταν εντελώς διαφορετική. Σκοπός της γυναίκας ήταν ο γάμος, η απόκτηση παιδιών και η ανατροφή τους και το να δουλέψει δεν θεωρείτο κάτι απαραίτητο, τουλάχιστον αν δεν υπήρχε βιοποριστικό πρόβλημα. Συνεπώς, ο ρόλος της ως μητέρα ήταν ο απόλυτος ρόλος της, σε πολλές περιπτώσεις σχεδόν ο μοναδικός, μαζί με αυτούς της συζύγου και της νοικοκυράς φυσικά. Τόσο οι άντρες όσο και το σύνολο της κοινωνίας θεωρούσαν αδιαμφισβήτητα ότι, όπως η εγκυμοσύνη, η γέννα και ο θηλασμός είναι καθαρά γυναικεία υπόθεση, έτσι αποτελεί υποχρέωση αποκλειστικά της γυναίκας η φροντίδα και η διαπαιδαγώγηση των παιδιών.

Μετά τα πράγματα άλλαξαν, ήρθαν η χειραφέτηση και το κίνημα το φεμινισμού, οι γυναίκες βγήκαν μαζικά στην αγορά εργασίας, διεκδίκησαν θέσεις σε όλους τους επαγγελματικούς τομείς, άρχισαν να έχουν φιλοδοξίες όμοιες με αυτές των ανδρών. Κάπως έτσι φτάσαμε στον 21ο αιώνα, κατά τον οποίο μπορούμε να πούμε ότι η γυναίκα διανύει την καλύτερη περίοδο της σε ό,τι αφορά την κοινωνική της θέση, τουλάχιστον στον δυτικό κόσμο. Τα τελευταία χρόνια έχει ξεκινήσει, πιο δυναμικά από ποτέ, ένας παγκόσμιος διάλογος για τα δικαιώματα των γυναικών, για την εξάλειψη των στερεοτύπων που σχετίζονται με τις γυναίκες και για την ισότητα των δύο φύλων. Έχουμε ακόμα πολύ δρόμο μπροστά μας για να επιτευχθεί η απόλυτη ισότητα, ωστόσο είναι ενθαρρυντικό ότι τα πράγματα έχουν αρχίσει να φωτίζονται από μία νέα οπτική γωνία και ότι πολλές παγιωμένες αντιλήψεις του παρελθόντος τίθενται πλέον υπό αμφισβήτηση.

Η τεράστια αυτή αλλαγή των τελευταίων δεκαετιών σε ό,τι αφορά τη θέση της γυναίκας έχει διαφοροποιήσει άραγε και τον ρόλο της ως μητέρα; Ή μήπως ο ιερός αυτός ρόλος αποτελεί ακόμα και σήμερα ένα ζήτημα που δεν τολμάμε να θίξουμε;

Η Ιζαμπέλ Αλιέντε γράφει στο βιβλίο της "Πάολα" ότι όσες πρωτοασπάστηκαν τον φεμινισμό το "μετάνιωσαν" στη συνέχεια, γιατί συνειδητοποίησαν ότι το μόνο που κατάφεραν ήταν να αποκτήσουν περισσότερες υποχρεώσεις. Ναι μεν είχαν πλέον το δικαίωμα να εργάζονται, όμως το νοικοκυριό και η φροντίδα των παιδιών παρέμεινε αποκλειστικά δική τους υπόθεση. Η Αλιέντε σαφώς δεν κυριολεκτεί όταν λέει πως οι γυναίκες μετάνιωσαν, όμως η αντίληψη ότι η γυναίκα έχει αναλάβει πάρα πολλούς ρόλους, στους οποίους μάλιστα καταφέρνει να ανταποκριθεί με απόλυτη επιτυχία, ίσχυε και τότε και ισχύει, καλώς ή κακώς, μέχρι σήμερα.

Είναι πολύ κοινή και διαδεδομένη η εικόνα της γυναίκας-υπερανθρώπου, που καταφέρνει να είναι πολύ καλή στη δουλειά της, στα οικιακά της καθήκοντα, σωστή ως μητέρα, παραμένοντας παράλληλα πάντα περιποιημένη και ελκυστική. Η εικόνα αυτή περνά ως αυτονόητη και μη αμφισβητήσιμη, δημιουργώντας στις γυναίκες την αίσθηση ότι οφείλουν όντως να αναλάβουν πολλούς διαφορετικούς ρόλους και να αντεπεξέλθουν σε όλους, ενώ αντιθέτως δε συναντάμε συχνά την εικόνα του ζευγαριού που μοιράζει στα δύο τις δουλειές του σπιτιού και την φροντίδα των παιδιών.

Η γυναίκα σήμερα δέχεται πολύ μεγάλη πίεση από την κοινωνία, ακόμα και ως προς το δικαίωμα της να επιλέξει αν θα γίνει μητέρα ή όχι. Η διάχυτη αντίληψη που επικρατεί είναι ότι η γυναίκα ολοκληρώνεται μόνο μέσα από την απόκτηση παιδιών, ακόμα κι όταν πρόκειται για γυναίκες φαινομενικά επιτυχημένες σε όλους τους υπόλοιπους τομείς. Πόσο μα πόσο συχνά δεν ακούμε δημοσιογράφους να ρωτούν γεμάτοι απορία διάσημες ηθοποιούς για ποιο λόγο δεν έχουν αποκτήσει παιδιά ή αν σκέφτονται κάποια στιγμή να αποκτήσουν;

Ακόμα όμως και οι γυναίκες που θα αποφασίσουν συνειδητά να γίνουν μητέρες, σύντομα θα διαπιστώσουν ότι ο περίγυρος τους έχει πάρα πολλές προσδοκίες από αυτές. Η κοινωνία απαιτεί από την μητέρα να τα κάνει όλα σωστά και είναι έτοιμη ανά πάσα στιγμή να ασκήσει κριτική για τους τρόπους διαπαιδαγώγησης που εφαρμόζει η καθεμιά. Και όταν λέμε κοινωνία εννοούμε ακόμα και το στενό οικογενειακό περιβάλλον. Η μητέρα μοιάζει να μην έχει κανένα περιθώριο λάθους. Στην περίπτωση μάλιστα που ένα παιδί ή ακόμα κι ένας ενήλικας παρουσιάσει μία κοινωνικά μη αποδεκτή συμπεριφορά, η πρώτη φράση που θα ακουστεί είναι "η μάνα τι έκανε; πώς τον μεγάλωσε έτσι;", πράγμα που αποδεικνύει ότι η γενικότερη αντίληψη που επικρατεί είναι ότι για τη διαμόρφωση του χαρακτήρα και για τη συμπεριφορά ενός ανθρώπου ευθύνεται σχεδόν αποκλειστικά η μητέρα. Σπανίως θα ακουστεί κάτι ανάλογο για τον πατέρα, ο οποίος, ακόμα και στις μέρες μας που οι άντρες πλέον ασχολούνται πολύ περισσότερο με τα παιδιά τους απ' ότι στο παρελθόν, θεωρείται ότι έχει δευτερεύοντα ρόλο στην ανατροφή των παιδιών.

Από τις πιο δύσκολες φάσεις της μητρότητας είναι αναμφίβολα η εγκυμοσύνη, η γέννα και οι πρώτοι μήνες μετά από αυτήν, ειδικά όταν πρόκειται για το πρώτο παιδί μιας οικογένειας, που η μητέρα δεν έχει καμία εμπειρία και βρίσκεται εν όψει τεράστιων αλλαγών στο σώμα της, στην καθημερινότητα της και γενικά σε ολόκληρη τη ζωή της. Το διάστημα αυτό από τη μια είναι όμορφο, είναι γεμάτο από γλυκιά αγωνία και προσμονή, σχέδια και όνειρα για το μέλλον, το οποίο οι περισσότερες μαμάδες το φέρνουν μετέπειτα στη μνήμη τους με νοσταλγία. Από την άλλη όμως μπορεί παράλληλα να είναι και εξαιρετικά μοναχικό, ακόμα και τρομακτικό, καθώς οι γυναίκες βιώνουν αρκετά στρεσογόνες καταστάσεις, για τις οποίες σε πολλές περιπτώσεις αισθάνονται ότι δεν μπορούν να μιλήσουν ανοιχτά ή να λάβουν την ενημέρωση που χρειάζονται.

Η εγκυμοσύνη χαρακτηρίζεται συχνά ως η "καλύτερη περίοδος στη ζωή μιας γυναίκας", χαρακτηρισμός μάλλον παραπλανητικός και μη αληθής. Όσο ευτυχισμένη κι αν αισθάνεται μια μητέρα που περιμένει το παιδί της να γεννηθεί κι όσο μεγάλη κι αν είναι η χαρά της καθώς το νιώθει να μεγαλώνει μέσα της, σίγουρα δεν είναι δυνατόν να περνά την καλύτερη φάση της ζωής της όταν το σώμα της ταλαιπωρείται, η ψυχολογία της είναι εύθραυστη και η αγωνία της για τη γέννα αυξάνεται μέρα με τη μέρα. Η γενικότερη όμως αντίληψη ότι η γυναίκα είναι και επιβάλλεται να είναι απόλυτα ευτυχισμένη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, την κάνει να αισθάνεται αμήχανα στο να εκφραστεί ανοιχτά για τα προβλήματα της και να μοιραστεί τους φόβους της.

Το παράδοξο είναι ότι παρόλο που ζούμε στην εποχή της υπερπληροφόρησης και της ελεύθερης ενημέρωσης και σήμερα είναι ευκολότερο από ποτέ να βρούμε στοιχεία για οποιοδήποτε ζήτημα, η έγκυος για αρκετά θέματα μοιάζει να βρίσκεται στο σκοτάδι. Υπάρχει έλλειψη επίσημης ενημέρωσης από σχετικούς φορείς, ενώ ο καταιγισμός συμβουλών και παρατηρήσεων από τον περίγυρο της περισσότερο την μπερδεύουν και την αποπροσανατολίζουν παρά την βοηθούν ουσιαστικά.

Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με την γέννα, η οποία μοιάζει να καλύπτεται από ένα πέπλο μυστηρίου. Η συνηθέστερη απάντηση που λαμβάνει μία έγκυος όταν προσπαθεί να μάθει λεπτομέρειες από άλλες μαμάδες είναι "καλύτερα να μην ξέρεις πολλά. Θα τα μάθεις όλα εκείνη την ώρα".

Το πρώτο διάστημα μετά τη γέννα είναι και το πιο απαιτητικό. Η νέα μαμά πρέπει να μάθει να φροντίζει ένα πλάσμα χωρίς να έχει καμία εμπειρία ή να βρει τον τρόπο να φροντίσει ολόκληρη την οικογένεια της, σε περίπτωση που έχει και άλλα παιδιά. Πρέπει να βρει τους ρυθμούς της, να συνηθίσει τη νέα πραγματικότητα, προσπαθώντας παράλληλα να αντεπεξέλθει με την κούραση και την αϋπνία. Είναι το διάστημα που η μητέρα χρειάζεται περισσότερη βοήθεια από πότε, όχι όμως μόνο πρακτική, αλλά και ψυχολογική. Μετά τη γέννα οι πάντες εστιάζουν στη φροντίδα του νεογέννητου και οι ανάγκες της μητέρας περνούν σε δεύτερη μοίρα, πράγμα που ασφαλώς είναι λογικό και επόμενο, όμως οι περισσότεροι φαίνεται να ξεχνούν ότι η γυναίκα ακριβώς εκείνη την περίοδο είναι πιο ευάλωτη από ποτέ και οι συμβουλές του τύπου "όλες τα έχουμε περάσει αυτά" που μπορεί να ακούσει σίγουρα δε βοηθούν την κατάσταση.

Σύμφωνα με έρευνες, το 80% των γυναικών παρουσιάζει μια μικρή διαταραχή της συμπεριφοράς μετά τον τοκετό, τη λεγόμενη επιλόχειο θλίψη. Παρόλο που βρισκόμαστε στον 21ο αιώνα και η κοινωνία μας δίνει πλέον πολύ μεγάλη βαρύτητα στον παράγοντα ψυχολογία, η ψυχολογική κατάσταση της λεχώνας μοιάζει να μην έχει την προσοχή που θα έπρεπε. Η κοινωνία περιμένει από την μητέρα να ανταποκριθεί αγόγγυστα στις νέες απαιτήσεις, παραβλέποντας πολλές φορές πόσο εύκολο είναι να λυγίσει κάτω από το βάρος των ευθυνών, ειδικά στις περιπτώσεις που δεν έχει τη βοήθεια που απαιτείται. Εξάλλου, δεν είναι απλώς οι δυσκολίες του πρώτου διαστήματος που μπορεί να φέρουν τη γυναίκα σε ψυχολογικό αδιέξοδο, αλλά και ο υπαρκτός κίνδυνος της επιλόχειας κατάθλιψης.

Η επιλόχειος κατάθλιψη αποτελεί ακόμα ένα μικρό ταμπού, δε συζητιέται τόσο ανοιχτά όσο θα έπρεπε, παρόλο που παρατηρείται στο 15% των μητέρων. Μπορεί να εμφανιστεί μέχρι και έξι μήνες μετά τον τοκετό και είναι μια ψυχική νόσος, όπως όλες, που μπορεί και πρέπει να θεραπευτεί, ειδάλλως θα γίνει μόνιμη κατάσταση. Δεν πρόκειται δηλαδή για μια ιδιοτροπία της μητέρας, είναι μια πραγματική αρρώστια που χρειάζεται τη βοήθεια ειδικού και για την οποία η γυναίκα θα πρέπει να αισθάνεται άνετα να μιλήσει. Το παρήγορο είναι ότι τα τελευταία χρόνια υπάρχουν πλέον κάποιοι φορείς, όπως οι Βοηθοί Μητρότητας, στους οποίους μπορεί να απευθυνθεί η λεχώνα, ή ακόμα και η έγκυος, για ενημέρωση και για την κατάλληλη στήριξη.

Και μετά τη γέννα τι; Πώς μπορεί να συνεχίσει μια μητέρα τη ζωή της μετά τον ερχομό του παιδιού της στη σημερινή κοινωνία; Οι άντρες συχνά παραπονιούνται ότι η θητεία στο στρατό τούς καθυστερεί από την επαγγελματική τους εξέλιξη ή τους ανακόπτει. Φανταστείτε τότε πόσο πολύ ανακόπτει την εξέλιξη μιας γυναίκας η απόκτηση παιδιού. Προορισμός της γυναίκας σε τούτη τη ζωή θεωρούνταν ανέκαθεν η τεκνοποίηση, αλλά προφανώς αυτό έχει αλλάξει κάπως στη σημερινή κοινωνία. Οι γυναίκες πλέον όχι απλώς εργάζονται όπως και οι άντρες, αλλά συμμετέχουν γενικότερα στο δημόσιο βίο, έχουν δραστηριότητες, έχουν φιλοδοξίες, έχουν αναλάβει κοινωνικό έργο. Μπορεί να συνδυαστεί η μητρότητα με τους επαγγελματικούς και προσωπικούς στόχους της κάθε γυναίκας; Άλλοτε ναι και άλλοτε όχι.

Υπάρχουν οι λεγόμενες "γυναίκες-καριέρας", όρος όμως που εμπεριέχει μια μικρή δόση αποδοκιμασίας, σαν να υπάρχει μια μομφή για τις γυναίκες που συνεχίζει να τις απασχολεί η καριέρα τους - ενώ δε θα έπρεπε εφόσον έχουν αποκτήσει παιδιά. Υπάρχουν οι γυναίκες που εργάζονται όπως και πριν και τρέχουν να τα προλάβουν όλα - αυτές είναι και οι περισσότερες. Υπάρχουν και αυτές που εγκαταλείπουν τα πάντα προκειμένου να μεγαλώσουν τα παιδιά τους -είναι αρκετά δημοφιλής μάλιστα η άποψη ότι μέχρι τα παιδιά να πάνε στον παιδικό σταθμό ή ακόμα και στο Δημοτικό (!) είναι καλό να έχουν τη μαμά τους στο σπίτι. Και δυστυχώς υπάρχουν και αυτές που αφήνουν την δουλειά τους επειδή δεν έχουν κανέναν να φροντίζει τα παιδιά ώστε να μπορέσουν να λείψουν ή ακόμα χειρότερα αυτές που απολύονται από τη δουλειά τους όταν παντρεύονται, γιατί πολλοί εργοδότες δε θέλουν να έχουν στο μέλλον μία εργαζόμενη που θα φύγει με άδεια τοκετού και λοχείας. Γενικά μία μητέρα, όταν αναζητεί δουλειά, δεν είναι και η καλύτερη υποψήφια εργαζόμενη, και η κατάσταση αυτή χειροτέρεψε ακόμα περισσότερο με την κρίση.

Το ευχάριστο της υπόθεσης είναι ότι το κράτος δίνει κάποιους μήνες άδειας στη νέα μαμά ώστε να μπορέσει να αφοσιωθεί στο παιδί της το πρώτο διάστημα, που την χρειάζεται και περισσότερο. Το δυσάρεστο είναι ότι το κράτος δεν έχει προνοήσει αρκετά για το τι ακριβώς θα γίνει με το παιδί όταν η μητέρα επιστρέψει στα εργασιακά της καθήκοντα. Για να μη μιλήσουμε για την κοινωνική ανισότητα, κατά την οποία κάποια επαγγέλματα παρέχουν περισσότερες διευκολύνσεις στους γονείς σε σχέση με άλλα. Η μοναδική λύση στις περισσότερες περιπτώσεις είναι, καλώς ή κακώς, οι γιαγιάδες και οι παππούδες -κυρίως οι γιαγιάδες- αν είναι δηλαδή τόσο τυχεροί οι γονείς ώστε να τους έχουν στην ίδια πόλη. Κι εδώ υπεισέρχεται ένα άλλο κοινωνικό ζήτημα, που μέχρι στιγμής δε φαίνεται να έχει υποπέσει στην αντίληψη των περισσότερων: οι γιαγιάδες μοιάζουν να μην έχουν το περιθώριο να αρνηθούν να αναλάβουν την φροντίδα των εγγονιών τους, σαν να πρόκειται κατά κάποιον τρόπο για ένα υποχρεωτικό καθήκον, πράγμα που αποδεικνύει αφενός την έλλειψη πραγματικής βοήθειας στη νέα μητέρα από πλευράς κράτους, και αφετέρου την γενικότερη αντίληψη της σημερινής κοινωνίας ότι η φροντίδα των παιδιών είναι ευθύνη της γυναίκας, είτε πρόκειται για δικά της τέκνα είτε για εγγόνια.

Το πραγματικό όμως θέμα, εάν θέλουμε να αντιληφθούμε το ρόλο που καλείται να αναλάβει η μητέρα στη σύγχρονη κοινωνία, δεν είναι απλώς αν θα δουλέψει ή όχι μετά τη γέννα. Το πραγματικό θέμα είναι ότι κανείς δε θα παραξενευτεί αν δε δουλέψει. Είτε γιατί οι συνθήκες δεν της το επιτρέπουν είτε γιατί δεν το επιθυμεί η ίδια, σε κάθε περίπτωση θεωρείται απόλυτα φυσιολογικό το να μην εργαστεί μετά την απόκτηση παιδιών. Όπως θεωρείται επίσης φυσιολογικό να περιορίσει ή να σταματήσει εντελώς, έστω για ένα διάστημα, τις δραστηριότητες της, τις προσωπικές της ασχολίες, τα χόμπι της. Καμιά φορά θεωρείται μέχρι και αναμενόμενο ή επιβεβλημένο. Και δεν είναι μόνο ο περίγυρος που έχει αυτήν την αντίληψη, σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να είναι και ο ίδιος ο σύντροφος που την αποθαρρύνει ή έστω δεν την ενθαρρύνει να συνεχίσει τον τρόπο ζωής που είχε πριν τον ερχομό των παιδιών. Περισσότερο από τα όποια πρακτικά εμπόδια -τα οποία και είναι λογικό να υπάρχουν- ίσως είναι η νοοτροπία της κοινωνίας που επηρεάζει τη γυναίκα κατ' αυτόν τον τρόπο, ο οποίος αποτελεί εν τέλει τροχοπέδη στην προσωπική και επαγγελματική της εξέλιξη, κρατώντας την μερικά βήματα πίσω σε σχέση με αυτήν του άντρα. Και σε περίπτωση που αποφασίσει να κυνηγήσει τους προσωπικούς της στόχους, είναι η ίδια νοοτροπία που θα την γεμίσει ενδεχομένως με ενοχές απέναντι στα παιδιά της.

Η σύγχρονη μητέρα λοιπόν πρέπει να τα βγάλει πέρα με το τρίπτυχο παιδιά-εργασία-νοικοκυριό -σε πολλές περιπτώσεις μόνη της, χωρίς καμία σχεδόν εξωτερική βοήθεια- και τελευταία έχει προστεθεί και κάτι άλλο: η περιποίηση της εξωτερικής της εμφάνισης. Αυτό φυσικά είναι κάτι που ίσχυε σε όλες τις κοινωνίες και σε όλες τις εποχές, όμως σήμερα που διανύουμε κατ' εξοχήν την εποχή της εικόνας και των social media, η πίεση έχει γίνει πιο έντονη από ποτέ. Το internet, τα περιοδικά και τα media γενικότερα κατακλύζονται από εικόνες διάσημων γυναικών που έχασαν αμέσως τα κιλά της εγκυμοσύνης ή διαθέτουν σώματα τα οποία δε φαίνεται ότι μόλις βγήκαν από μια εννιάμηνη κυοφορία. Όσο κι αν στον αντίποδα κυκλοφορούν αφιερώματα για μητέρες με εμφανή τα σημάδια της πρόσφατης εγκυμοσύνης, όπως είναι οι ραγάδες και τα περιττά κιλά, η αποθέωση των γυναικών που βγαίνουν από τα μαιευτήρια με εμφάνιση πασαρέλας είναι τόσο μεγάλη που δύσκολα μπορείς να νικήσεις αυτήν την νοοτροπία. Αν σκεφτεί κανείς ότι σε ιδιωτικές κλινικές αυτή τη στιγμή λειτουργούν κομμωτήρια, εύκολα θα συνειδητοποιήσει πως η εικόνα της απόλυτα περιποιημένης νέας μαμάς δεν είναι απλώς προσωπική ανάγκη, αλλά ένα είδος κοινωνικής επιβολής.

Η σημερινή κοινωνία, όπως είπαμε, δίνει πολύ μεγάλη έμφαση στον παράγοντα ψυχολογία. Και είναι θετικό ότι τα τελευταία χρόνια τίθεται όλο και περισσότερο το ζήτημα της ψυχολογίας της μητέρας. Με τόσες πολλές ευθύνες που έχει αναλάβει η σημερινή μαμά, είναι πραγματικά πολύ δύσκολο να κρατήσει τις ισορροπίες και να μπορεί παράλληλα να δηλώνει ειλικρινά ευτυχισμένη και γεμάτη. Το κλειδί για αυτό είναι να καταφέρει να κρατήσει όσο το δυνατόν μεγαλύτερη επαφή με τον τρόπο ζωής που ακολουθούσε πριν τον ερχομό των παιδιών και να βλέπει τον σημερινό της εαυτό ως εξέλιξη του προηγούμενου και όχι σαν ένα νέο πρόσωπο, διαφορετικό, που ξεπήδησε μέσα από την απόκτηση των τέκνων.

Βάσει αυτού του σκεπτικού, και δεδομένου ότι η σημερινή γυναίκα είναι πολυπράγμων, έχει έρθει η ώρα να επανεξεταστεί και ένα άλλο μεγάλο ταμπού, αυτό της έννοιας της αυτοθυσίας της μάνας. Σαφώς η μάνα θα βάλει πάνω από το δικό της συμφέρον και τις δικές της ανάγκες τα παιδιά της, αλλά η λέξη "αυτοθυσία" έχει ένα βάρος ασήκωτο. Δεν είναι απαραιτήτως καλή μαμά αυτή που εγκαταλείπει τα πάντα για χάρη των παιδιών της. Η αγάπη της μάνας δεν μετριέται με τις θυσίες. Καλή μαμά είναι η ισορροπημένη μαμά, αυτή που έχει βρει τον τρόπο να φροντίζει τον εαυτό της, ώστε αυτός ο ικανοποιημένος εαυτός να προσφέρεται πλέον ολάκερος στα παιδιά της. Και αυτό ασφαλώς λειτουργεί και σαν υγιές πρότυπο για αυτά, όταν βλέπουν τη μητέρα τους να εξελίσσεται ως άνθρωπος, να μην επαναπαύεται, να είναι μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα.

Ζούμε σε μεταβατική, κομβική εποχή. Είναι η ψηφιακή εποχή, η εποχή της παγκοσμιοποίησης, των social media, η εποχή της κατάρριψης των ταμπού, της ανατροπής των στερεότυπων. Σήμερα συζητιούνται πράγματα, ψηφίζονται νόμοι, ξεκινάνε κινήματα που μέχρι πριν είκοσι χρόνια ούτε καν θα μπορούσαμε να φανταστούμε.

Σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να σκεφτούμε τον σημερινό ρόλο της μητέρας. Κι όταν λέμε για ρόλο δε μιλάμε ασφαλώς για τον τρόπο που θα σταθεί δίπλα στα παιδιά της και θα τους δώσει με απόλυτη ανιδιοτέλεια όλη της την αγάπη και όλη την φροντίδα και όλα της τα εφόδια, ψυχικά και υλικά. Αυτός δεν αλλάζει και ούτε θα αλλάξει ποτέ. Μιλάμε για τη μητέρα ως ολοκληρωμένο άνθρωπο, που μαζί με την έγνοια των παιδιών της μπορεί και επιβάλλεται να έχει προσωπικές ανάγκες, προσωπικούς στόχους, προσωπικές φιλοδοξίες, τις οποίες θα πρέπει ολόκληρη η κοινωνία, συμπεριλαμβανομένης και της οικογένειας, να στηρίξει.

Όπως είπαμε, είμαστε σε μεταβατικό στάδιο. Τώρα αρχίζουν να αναθεωρούνται στερεότυπα και να συζητιούνται πιο ανοιχτά πολλά πράγματα. Τώρα αρχίζει να αλλάζει η δυναμική της οικογένειας, με τους πατεράδες να ασχολούνται με την ανατροφή των παιδιών πιο πολύ από ποτέ. Τώρα χάρη στο internet και τα social media οι μητέρες μπορούν να έχουν καλύτερη ενημέρωση και να βρίσκουν την κατανόηση και την υποστήριξη, που τόσο έχουν ανάγκη, από άλλες μαμάδες. Τώρα οι μελέτες της ψυχολογίας τονίζουν ακόμα περισσότερο πόσο σημαντικό είναι για τις μητέρες να μην παραμελούν τη σχέση τους με τον εαυτό τους, με τον σύντροφό τους, με τις φίλες τους.

Οι μητέρες προσπαθούν ακόμα να προσαρμοστούν στα δεδομένα της σημερινής κοινωνίας και να επαναπροσδιοριστούν. Άλλες φορές τα καταφέρνουν, άλλες φορές αισθάνονται ενοχές. Θέλω να πιστεύω ότι όσο πιο γερά πατά μια γυναίκα σήμερα στα πόδια της, όσο πιο ανεξάρτητη και μαχητική είναι, τόσο πιο εύκολα θα καταφέρει να βρει τις ισορροπίες ανάμεσα στις πολλές προκλήσεις της καθημερινότητας της. Και πιστεύω πραγματικά πως αυτή η γυναίκα, ως μητέρα, είναι που έχει να δώσει ακόμα περισσότερα στα παιδιά της. Όσο πιο δραστήρια και πολυδιάστατη είναι, τόσα πιο πολλά εφόδια μπορεί να τους παρέχει. Όσο περισσότερο κυνηγά τα όνειρα της, τόσο περισσότερη ευτυχία αντανακλά στην οικογένεια της. Όσο μοιράζεται τις ευθύνες της οικογένειας με τον σύντροφο της, τόσο περισσότερο δημιουργεί ένα ισορροπημένο περιβάλλον για τα παιδιά της.

Εξάλλου αυτός δεν είναι ο στόχος; Να αγαπήσουμε τα παιδιά μας ανεξάντλητα και να γίνουμε τα ζωντανά παραδείγματα για να τα βοηθήσουμε να φτάσουν ψηλά. Και για να γίνει αυτό πρέπει και η κοινωνία να βοηθήσει τη μητέρα να φτάσει ψηλά. Σήμερα λοιπόν γιορτάζουμε. Γιορτάζουμε τη μάνα ως πρότυπο, τη μάνα ως αγκαλιά, τη μάνα ως στήριγμα, τη μάνα ως πηγή δύναμης και έμπνευσης.

Χρόνια πολλά σε όλες τις μητέρες!"

Φωτογραφίες: Foto ΚΛΙΚ

 Το ρεπορτάζ της εκδήλωσης απο το κανάλι ΕΠΙΛΟΓΕΣ εδώ

 

Βραδιά ποίησης από την Εμμέλεια Σερρών

Στα πλαίσια του εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Ποίησης, η Φιλόπτωχος Αδελφότης Κυριών-Οικοκυρική Σχολή ΕΜΜΕΛΕΙΑ Σερρών διοργάνωσε τη βραδιά ποίησης «Ποίηση, ο πάντα άγρυπνος εαυτός μας». Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στις 17 Μαρτίου 2019, στην αίθουσα εκδηλώσεων της Εμμέλειας. Συμμετείχαν οι Σερραίες ποιήτριες Βέρρου Ελένη , Γάλβα Σύλβα , Γιοβάνογλου Σοφία, Ευστρατιάδου Καίτη, Ιακώβου Χρυσάνθη, Καϊτατζή-Χουλιούμη Δέσποινα, Κετσιτζόγλου- Γιαλελή Αθηνά, Κυρμανίδου Σωτηρία, Μίκηκη Καίτη και Σαμπάνη Ελένη, ενώ τον συντονισμό ανέλαβαν η Αντωνία Θεοχαρίδου και η Μαρία Παπαδημητρίου.

 

Συμμετοχή στην παρουσίαση των παραμυθιών της Σωτηρίας Κυρμανίδου

Η παρουσίαση των παραμυθιών "Το αστρομαργαριτάρι της αγάπης", "Το δελφινάκι, νικητής…" και "Το ταξίδι της απορίας" (Εκδόσεις Ανάτυπο) της Σωτηρίας Κυρμανίδου έγινε στις 11 Φεβρουαρίου στο ξενοδοχείο PHILIPPOS XENIA στις Σέρρες. Για τα βιβλία μίλησαν οι Χρυσάνθη Παλάζη, Αντωνία Θεοχαρίδου, Σωτηρία Πάνου και τον συντονισμό της εκδήλωσης ανέλαβε η Χρυσάνθη Ιακώβου.

Ολόκληρη η εκδήλωση εδώ

(Φωτογραφίες: Εκδόσεις Ανατυπο)

Συμμετοχή στην παρουσίαση του "Γάλα Μαγνησίας" του Κώστα Ακρίβου

Η παρουσίαση του βιβλίου "Γάλα Μαγνησίας"(Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2018) του Κώστα Ακρίβου έγινε στις 19 Νοεμβρίου 2018, στο βιβλιοπωλείο Public Σερρών.

Για το βιβλίο μίλησαν η Χρυσάνθη Ιακώβου (ποιήτρια, δημοσιογράφος) και η Μαρκέλλα Μικέλη (δημοσιογράφος).

Φωτογραφίες: Γεώργιος Χατζηδάκης

Παρουσίαση βιβλίου "Τεθλασμένοι χρόνοι" στις Σέρρες

 Η παρουσίαση της ποιητικής συλλογής "Τεθλασμένοι χρόνοι" έγινε στις 17 Ιανουαρίου 2018, στην αίθουσα του Συλλόγου Φίλων Γραμμάτων και Τεχνών Σερρών. Για το βιβλίο μίλησαν η εκπαιδευτικός-συγγραφέας Αντωνία Θεοχαρίδου και η φιλόλογος Σύλια Ζέττα. Η παρουσίαση οργανώθηκε απο τις Εκδόσεις Βακχικόν, το Σύλλογο Φίλων Γραμμάτων και Τεχνών Σερρών και το Βιβλιοπωλείο Επικαιρότητα.