Συνέντευξη στο offsite.com.cy

Μια ποιήτρια καταθέτει- Συνέντευξη με την ποιήτρια Χρυσάνθη Ιακώβου

Συνέντευξη στο offsite.com.cy και στον Αντρέα Πολυκάρπου ένεκα της κυκλοφορίας του βιβλίου "Τεθλασμένοι χρόνοι"

 

Η ποίηση της Χρύσας Ιακώβου ανακαλεί μνήμες ανθρώπων που αναμένουν το επερχόμενο όνειρο όπως ο διαβάτης στο ποίημα «Αναμονή» της συλλογής «Τεθλασμένοι Χρόνοι» αναμένει το λεωφορείο που θα μπορούσε να το μεταφέρει αλλού.

Στα ποιήματα της Ιακώβου δεν υπάρχει προορισμός, δεν υπάρχει Ιθάκη ούτε καν αρχίζει το ταξίδι. Στη δίνη των στίχων αφημένη η ίδια μαζί με τον αναγνώστη προς ένα ατέρμονο ταξίδι αναζήτησης για έναν κόσμο όπου η ανθρώπινη ανακολουθία θα δώσει τη θέση της σε χέρια μπλεγμένα και στην αλληλουχία των άχρονων στιγμών.

Στην ποιητική συλλογή της Ιακώβου ένα τυχαίο συμβάν διέπει την παρατηρητικότητα της ποιήτριας. Ένα τυχαίο συμβάν που συνήθως ακολουθείται από συναισθήματα, παρατηρήσεις και θύμισες.

Μια ανάγκη του ανθρώπου να ψάξει για τα τελευταία- ίσως- απομεινάρια ζωής, ύπαρξης και γιατί όχι ευτυχίας. Μιας ζωής, μιας ύπαρξης και μιας ευτυχίας που σταδιακά φυραίνει γι’ αυτό και η ποιήτρια αναμένει μέχρι τέλους της ποιητικής της συλλογής να βρει την ύπαρξη μέσα στους ποιητικούς στίχους.

 

Πώς αντιμετωπίζετε την ποίηση: ως μια ταυτότητα ή ως μια ετερότητα μέσα στη σύγχρονη ζωή;

Ως ταυτότητα θα έλεγα. Και συγκεκριμένα ως την πιο βαθιά και γνήσια και απόλυτη ταυτότητα που θα μπορούσα να έχω. Αισθάνομαι την ποίηση μέσα μου ως ένα διαρκές και ανεξάντλητο φορτίο που καθορίζει τη σχέση μου με τα πράγματα. 'Η, για να το περιγράψω καλύτερα, ως ένα πρίσμα μέσα από το οποίο αντιλαμβάνομαι και βλέπω διαρκώς τον κόσμο.

Ο ποιητής είναι μια περσόνα γύρω από τις λέξεις ή λειτουργεί με έναν ενστικτώδη ορμεμφυτισμό; 

Οι λέξεις είναι ούτως ή άλλως τα εργαλεία του ποιητή, το βάσανο του, το μέσο που φέρει το συναισθηματικό του φορτίο. Από εκεί και πέρα, υπάρχουν ποιητές που βρίσκουν την ποιητική ηδονή στο κυνήγι της κατάλληλης λέξης και άλλοι που γράφουν με τρόπο χειμαρρώδη. Εγώ ανήκω στη δεύτερη κατηγορία. Λατρεύω τις λέξεις και επιδιώκω την απόλυτη ταύτιση λέξης και συναισθήματος, αλλά σε πρώτη φάση το ποίημα πηγάζει αυθόρμητα και επιτακτικά. Μου αρέσει να φυλακίζω όσο πιο ατόφια γίνεται τη στιγμή της πηγαίας και θυελλώδους έμπνευσης. 

Μπορεί η τέχνη να κλείσει τις πληγές των ανθρώπων μέσα σε μια ενδότερη υπαρξιακή διαλεκτική;

Να τις κλείσει δεν ξέρω αν έχει τη δύναμη, σίγουρα όμως μπορεί να τις σκαλίσει με τρόπο ενδιαφέροντα. Η επαφή με την τέχνη δρα λυτρωτικά και οδηγεί τον άνθρωπο σε βαθύτερα επίπεδα αυτογνωσίας. Οι πληγές μπορεί να μην κλείνουν, αλλά, από την άλλη, δεν είναι αυτός ο στόχος… Το ενδιαφέρον κρύβεται στη διαδικασία αναγνώρισης των πληγών, στη θέαση τους και διαχείριση τους μέσα από μία νέα προοπτική -την οποία προσφέρει η τέχνη.

Πιστεύετε ότι ακολουθείτε το δρόμο άλλων ποιητών ή ακολουθείτε μια μοναχική πορεία μέσα στη γραφή σας;

Η συνάντηση με τους άλλους ποιητές και με την τέχνη γενικότερα είναι αναπόφευκτη. Μοιραία, βρίσκεσαι σε συνεχή διάλογο. Δε θα έλεγα ωστόσο ότι "ακολουθώ το δρόμο" άλλων ποιητών.  Αντιλαμβάνομαι τη γραφή ως μια απόλυτα μοναχική διαδικασία, κατά την οποία αναπτύσσεται με τρόπο σπινθηρίζοντα μια αλληλεπίδραση ανάμεσα σε μένα, στο χαρτί και στις προσλαμβάνουσες μου τη δεδομένη στιγμή.

Ποιες εικόνες κρατάτε μέσα σας από τη ζωή σας; Ποιες εικόνες με άλλα λόγια εφορμούν στη γραφή σας;

Οι εικόνες, ναι, παίζουν κεφαλαιώδη ρόλο. Συνήθως το φως, όταν παιχνιδίζει σε ένα δωμάτιο, η βροχή, ένας μακρύς ατελείωτος δρόμος, το πέρασμα ενός αυτοκινήτου, το δειλινό φυσικά, ο ουρανός, τα ξεραμένα στάχυα ενός ξεχασμένου χωραφιού, το θλιβερό φως μιας λάμπας σε έναν έρημο δρόμο… Το καλοκαίρι στη δύση του και το φθινόπωρο στο απόγειο του. Οι εικόνες βέβαια, και το περιβάλλον γενικά, δε δημιουργούν το ποίημα, απλώς κινητοποιούν και βγάζουν στην επιφάνεια μια ιδέα, μια σκέψη, ένα βάσανο που υπήρχε ήδη. Απελευθερώνουν, με λίγα λόγια, ένα συναισθηματικό φορτίο. Απολαμβάνω να τις διατηρώ στους στίχους και να τις θέτω σε μια κατάσταση διαλόγου με την κεντρική ιδέα του εκάστοτε ποιήματος.

Ποια ερωτήματα καλείται να απαντήσει ο ποιητής διαχρονικά αλλά και στο παρόν που ζούμε;

Ο ποιητής βρίσκεται σε συνεχή αλληλεπίδραση με τον εαυτό του, με τους γύρω του, με το περιβάλλον του, με την κοινωνία στην οποία ζει -προσπαθεί να ερμηνεύσει συμπεριφορές, να αποκωδικοποιήσει μηνύματα, να καταθέσει καινούργιες προτάσεις, να ανακαλύψει νέες οπτικές γωνίες. Το ζήτημα του χρόνου, το ζήτημα της ευθύνης, της αυτοκυριαρχίας, της αυτοπραγμάτωσης, της διαχείρισης του γεγονότος του θανάτου είναι μερικά από τα θέματα που διαχρονικά τον απασχολούν. Και στο παρόν τα ίδια θέματα τον απασχολούν, αλλά μέσα από τις προσλαμβάνουσες και τις παραμέτρους της κοινωνίας στην οποία ζει. Αναλόγως με την κοινωνική συνθήκη, μπορεί να αλλάζει και ο ρόλος του, ο τρόπος που διαχειρίζεται και εκφράζει το ποιητικό του φορτίο. Ωστόσο, οι αναζητήσεις ενός ποιητή δεν οδηγούν στην απάντηση ενός ερωτήματος, αλλά στην ανακάλυψη και την κατάθεση μιας προσωπικής αλήθειας, η οποία μπορεί να λειτουργήσει ως γόνιμο πεδίο συνάντησης πολλών ανθρώπων -του ίδιου του ποιητή δηλαδή και των αναγνωστών της ποίησής του. 

Ποιο το νόημα της λέξης στην ποίηση; Μια απλή μορφή έκφρασης ή ένα ψυχικό αποτύπωμα;

Η λέξη στην ποίηση είναι το παν. Σαφώς είναι ο φορέας της έκφρασης, αλλά και πέρα από αυτό η επιλογή μιας λέξης δεν είναι σχεδόν ποτέ τυχαία. Ευτυχισμένος ο ποιητής που θα καταφέρει μέσα στις λέξεις του να κλείσει αυτούσιο το ψυχικό του φορτίο -όσο εφικτό είναι δηλαδή αυτό…  

Είναι η ποίηση το καταφύγιο του ανθρώπου;

Μπορεί να είναι. Με τον ίδιο τρόπο βέβαια που μπορούν χιλιάδες άλλα πράγματα να λειτουργήσουν ως καταφύγιο. Το τι αποτελεί καταφύγιο για κάθε άνθρωπο είναι μια υπόθεση πολύ προσωπική. Απλώς η ποίηση -και η τέχνη γενικότερα- μπορεί να δράσει λυτρωτικά σε πολλά επίπεδα στον ψυχισμό του ανθρώπου και να τον βοηθήσει να ανακαλύψει νέους δρόμους, νέες προοπτικές.

Μπορεί ο κόσμος να ζήσει ποιητικά;

Ναι, μπορεί, γιατί όχι; Να ζήσει με την αίσθηση ότι όλα όσα μας περιβάλλουν κρύβουν μέσα τους μία άλλη διάσταση. Ότι υπάρχει διαρκώς γύρω μας μια κρυμμένη αλήθεια, την οποία καλούμαστε να ανακαλύψουμε, εφόσον έχουμε τις εσωτερικές μας κεραίες ανοιχτές. Η ποίηση δεν μπορεί να αφαιρέσει κάτι από την κυνικότητα της κοινωνίας ή από την σκληρότητα της ίδιας της ζωής, αλλά μπορεί να προσφέρει ένα νέο πρίσμα θέασης της πραγματικότητας, ένα διαφορετικό αισθητήριο αντίληψης. Αυτή είναι και η μαγεία της.

Δημοσίευση 10/3/2017, Site offsite.com.cy (offsite.com.cy)