Το σπουδαίο, χωρίς γιατί
Τι είναι ποίηση;
Νομίζω πως τελικά δεν υπάρχει ερωτηματικό σε αυτή την ερώτηση. Ή μάλλον τώρα που το καλοσκέφτομαι, ακόμα και να υπάρχει εμένα απαντήσεις δεν θα μου δώσει, δεν με αφορά για την ακρίβεια.
Τι σε κάνει να νιώθεις η ποίηση;
Ναι αυτό σίγουρα με αφορά.
Lacrimosa
«Ένα ένδοξο απόγευμα / που μας αξίωσε / με μια ρωγμή αλήθειας»
Είχα και παλαιότερα αναφερθεί στα ποιήματα της φιλολόγου και δημοσιογράφου Χρυσάνθης Ιακώβου. Και οι τρεις ποιητικές συλλογές της (Αχ-έρων, Τεθλασμένοι χρόνοι, Lacrimosa) κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Βακχικόν. Το βιβλίο με τίτλο «Lacrimosa» είναι το πιο πρόσφατό της και η ίδια έχει πει χαρακτηριστικά σε συνέντευξή της στον Κώστα Στοφόρο και Τον δρόμο της Αριστεράς[1], απαντώντας σε σχετική του ερώτηση «Lacrimosa θα πει δακρύβρεχτη στα λατινικά, από τη φράση lacrimosa dies, δηλαδή δακρύβρεχτη μέρα, που ακούγεται στη νεκρώσιμη ακολουθία της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Ήθελα να εισάγω με αυτόν τον τρόπο έναν προβληματισμό, να δώσω ένα στίγμα για τα υπαρξιακά και κοινωνικά ζητήματα που προσπαθώ να θέσω στα ποιήματά μου. Εκτός αυτού, τον διάλεξα λόγω του τελευταίου ποιήματος της συλλογής, του «Ρέκβιεμ». Ένα βράδυ παρακολουθούσα την ταινία του Terrence Malick «Το δέντρο της ζωής» και σε μια σκηνή ακούγεται το «Lacrimosa» του Zbigniew Preisner. Με μάγεψε το συγκεκριμένο κομμάτι, το οποίο αναζήτησα στη συνέχεια στο YouTube και από το οποίο προέκυψε το ποίημα «Ρέκβιεμ». Θεώρησα ότι το Lacrimosa ταίριαζε ως τίτλος και με το περιεχόμενο της συλλογής, αλλά και με το βροχερό εξώφυλλο, το οποίο είναι δική μου φωτογραφία».
Όσα φέρνει ο ταχυδρόμος. Ανάμεσα σ' αυτά και η ποιητική συλλογή της Χρυσάνθης Ιακώβου. Με τον λατινικό τίτλο Lacrimosa, πλήρης δακρύων, η Χρυσάνθη Ιακώβου, συγγράφει το δικό της ρέκβιεμ. Ο έρωτας, συχνά, η κινητήρια δύναμη για τον ποιητή και η αιχμή του δόρατος. Η πένα της Ιακώβου τον σημαδεύει.
ΑναΓΝώΣΕΙΣ
ΚΑΤΑΛΟΙΠΑ
Πλάγιος χρόνος
παρενθετικός
στις αντανακλάσεις
των φθινοπωρινών δειλινών,
ένα ρολόι χρυσό
μαζεύει τη σκόνη
των ετών και των ερώτων,
διατέμνει τον στα δύο,
ατενίζει απέραντα
τα φορτία του παρελθόντος.
Lacrimosa, δηλαδή δακρυρροούσα, είναι ο τίτλος αυτής της ποιητικής συλλογής και η αιτία δεν βρίσκεται μόνο στον μελαγχολικό, αν όχι πένθιμο, τόνο στον οποίο είναι γραμμένη κατά το μεγαλύτερο μέρος της, αλλά και στο πλήθος των ανησυχητικών αντανακλάσεων από το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον που περιέχει και σκοτεινιάζουν τους στίχους. Άτυπα χωρισμένη σε τρία μέρη, η συλλογή παρακολουθεί τα στάδια της ζωής μίας γυναίκας, με το πρώτο να αφορά τις διαψεύσεις της ενώ η ελπίδα είναι ακόμη ζωντανή. Παρακολουθούμε πώς το ποιητικό υποκείμενο εγκλωβίζεται σε μια συνθήκη περιορισμένη και στενάχωρη που, μολονότι δεν εμποδίζει το μεγαλεπήβολο πέταγμα της ζωής, το κάνει να φαίνεται σχεδόν ψεύτικο, ένα παιχνίδι του νου:
κάπου ανάμεσα
στις Πλειάδες και τις Υάδες
θυμάμαι μου ‘πες σ’ αγαπώ
[...]
Του φωτός και της ύπαρξης
Η Χρυσάνθη Ιακώβου γράφει πάντα κάτω από το φως του καλοκαιριού. Πάντα! Τα αόρατα μόρια φωτός γεμίζουν κάθε πτυχή της ύπαρξης της και οι ανεξέλεγκτες ηλιακές πορείες ορίζουν το ποιητικό της είναι. Ο χρόνος στέκεται στην λίγο παραπάνω στην τελευταία γραμμή του ήλιου και ο χώρος μένει πάντα ανοιχτός, σαν μια αυλή που οδηγεί στις δικές της εποχές. Πάνω σε παιδικά γέλια σκάνε οι ήχοι της ζωής της, οι σταθερές αντανακλάσεις των ζωών της, των προηγούμενων και των επόμενων. Κι αν όλα μένουν γυμνά και διψασμένα, ξερά, η δροσιά των ταλαιπωρημένων σταγόνων ανακουφίζει και συνοδεύει τον ήχο του «Lacrimosa» (Εκδόσεις Βακχικόν).