Οι "αποτυχημένοι" του εκπαιδευτικού συστήματος

Μέρες που είναι αρχίζω πάλι να σκέφτομαι τις πανελλήνιες, τα παιδιά που γράφουν, την επαύριο των εξετάσεων, το εκπαιδευτικό σύστημα. Σκέφτομαι πόσο σημαντικές φάνταζαν τότε οι πανελλήνιες, όταν δίναμε εμείς, και πόσο μάταιες φαίνονται σήμερα που πατήσαμε τα -άντα.

Τα τελευταία χρόνια -και ολοένα και περισσότερο κάθε χρόνο, και λόγω της κρίσης- μπαίνω στον πειρασμό να αναρωτιέμαι: είναι οι "αποτυχημένοι" των εξετάσεων οι σημερινοί επιτυχημένοι του εργασιακού στίβου;

Ο Π. για παράδειγμα. Κάκιστος μαθητής, με το ζόρι περνούσε τις τάξεις. Στις πανελλήνιες πλήρης αποτυχία, αργότερα πήγε σε δύο ΙΕΚ. Χάρη στην όρεξη του και στις επιχειρηματικές του ικανότητες έκανε μερικές κινήσεις ματ και έχει καταξιωθεί σε ένα χώρο που η κρίση δεν έχει μέχρι στιγμής αγγίξει. Ο Ε. Το μυαλό του συνέχεια στις κοπάνες και στις πλάκες. Βγάζει τεχνική σχολή, δουλεύει ασταμάτητα, μαζεύει μόρια, μπαίνει στο δημόσιο -με το σπαθί του εκατό τοις εκατό. Ο Α., μαθητής κάτω του μετρίου, έβγαλε ένα ΙΕΚ με το ζόρι, με το αντικείμενο του οποίου δεν ξανασχολήθηκε. Τα τελευταία χρόνια πηγαίνει σε όποιο μέρος της Ελλάδας βρίσκει δουλειά, όσο παράλληλα προσπαθεί να καταρτιστεί πάνω στο χόμπι του για να το κάνει κάποια στιγμή επάγγελμα.

Κι από την άλλη, έχουμε την Π. και τη Δ. Απόφοιτες ΑΕΙ και οι δύο, σχολές φαινομενικά με προοπτικές, δουλεύουν ως γραμματείς, χωρίς πιθανότητες εξέλιξης. Η Α. αριστούχα μαθήτρια, καλή φοιτήτρια, που παράτησε ωστόσο τη σχολή και ούτε πτυχίο παίρνει ούτε δουλειά βρίσκει. Η Β. απόφοιτος πολύ καλής -υποτίθεται- σχολής ΑΕΙ, εργάζεται σε μαγαζί με ρούχα.

Αν λοιπόν η επιτυχία στις εξετάσεις δε σημαίνει επιτυχημένη επαγγελματική πορεία και αν οι "αποτυχημένοι" του σχολείου είναι οι επιτυχημένοι του επαγγελματικού στίβου, δεν μπορούμε να μιλήσουμε για αποτυχημένο εκπαιδευτικό σύστημα;

Για πολλούς λόγους θα μπορούσα να πω ότι το εκπαιδευτικό μας σύστημα είναι αποτυχημένο, αλλά με το παραπάνω τουλάχιστον κριτήριο είναι αποτυχημένο για αυτό: γιατί είναι φτιαγμένο έτσι ώστε να ευνοεί μία πολύ συγκεκριμένη μερίδα ανθρώπων.

Το εκπαιδευτικό μας σύστημα είναι άριστο για ανθρώπους με καλή μνήμη. Για ανθρώπους πειθαρχημένους και μεθοδικούς. Για αυτούς που αντέχουν στην πίεση και δε χάνουν εύκολα την ψυχραιμία τους. Τι συμβαίνει όμως με όλους τους υπόλοιπους;

Κοντολογίς, αν τα μαθήματα διδάσκονταν βιωματικά, αν η μάθηση γινόταν μέσα από εργασίες, μέσα από παιχνίδια, αν η διδασκαλία δεν ήταν τόσο στείρα και αν τα μαθήματα ήταν πιο εμπλουτισμένα και πιο κοντά στις πραγματικές ανάγκες της ζωής και της κοινωνίας, τότε θα καλυπτόταν η γκάμα όλων των μαθητών -και θα ήταν όλοι επιτυχημένοι.

Έπειτα είναι και το άλλο: σκεπτόμενη όλους αυτούς τους "αποτυχημένους" τότε - επιτυχημένους σήμερα, βλέπω σήμερα πόσο γελοίος ήταν ο διαχωρισμός σε καλούς και κακούς μαθητές και πόσο αυτό μπορούσε να επιδράσει τότε στην ψυχολογία μας. Το σχολείο θα έπρεπε να έχει ένα μέλημα: να βγάλει στην κοινωνία μορφωμένους ανθρώπους και όχι μαθητές με καλούς βαθμούς στις εξετάσεις -ούτως ή άλλως, όπως αποδεικνύεται, οι καλοί βαθμοί στις εξετάσεις δε σημαίνουν απολύτως τίποτα για την μετέπειτα επαγγελματική μας εξέλιξη. Τελικά όμως, είτε έτσι είτε αλλιώς, φαίνεται να έχει χάσει το στοίχημα.